Α’ ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΕΡΡΩΝ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΕΡΡΩΝ
Μία ἀπό τίς νεώτερες ἐνορίες τῆς πόλης μας εἶναι τοῦ Ἁγίου Δημητρίου. Ἡ ζωή της ξεκινᾶ τό 1934, ὅταν ἀποφασίστηκε ἡ ἵδρυσή της ἀπό τούς κατοίκους τῆς περιοχῆς. Τό 1956 ἄρχισε νά κτίζεται ὁ Ναός καί δύο χρόνια μετά ἐγκαινιάστηκε στίς 7-9-1958 ἀπό τόν μακαριστό Μητροπολίτη Σερρῶν Κωνσταντῖνο Μεγγρέλη. Κτίστηκε ἐξ ὁλοκλήρου μέ δαπάνες τοῦ ἀειμνήστου Γεωργίου Μεταξᾶ. Στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1960, προστέθηκε ὁ νάρθηκας καί ἔγιναν οἱ πρῶτες τοιχογραφίες στό ἅγιο βῆμα ἀπό τόν Ἀθηναῖο ἁγιογράφο Δ. Κεντάκα. Λίγο ἀργότερα ἀπέκτησε ἡ ἐνορία παρεκκλήσιο ἀφιερωμένο στόν νεοφανῆ ἅγιο Νεκτάριο τό ὁποῖο ἐγκαινίασε στίς 9-11-1966 ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Σερρῶν Κωνσταντῖνος Καρδαμένης, τήν δέ κτητόρισσά του, κ. Ἀναστασία Ἀδαμούση, ἔκειρε μοναχή μέ τό ὄνομα Νεκταρία. Τήν ἴδια ἐποχή ἀπέκτησε ὁ Ναός τήν ἐνοριακή του αἴθουσα καί μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τίς πρεσβεῖες τοῦ ἁγίου Δημητρίου ἡ ἐνορία ἀρχίζει νά ἔχει πλούσια δράση μέ πρωτοπόρο τόν ταπεινό ἐφημέριό της π. Δημήτριο Γκιζόπουλο, ὁ ὁποῖος ἀναλώνεται στήν διακονία της, τόσο μέ τήν ἐφημεριακή του ἰδιότητα ὅσο και αὐτήν τοῦ πνευματικοῦ.
Στό ἔτος 1971 ἡ ἐνορία ἀπέκτησε τό πρῶτο στήν πόλη ἐνοριακό φιλόπτωχο συμβούλιο τό ὁποῖο μέ ἐνθουσιασμό κινοῦνταν στήν ἐνορία προσπαθώντας νά βρίσκεται κοντά στόν κάθε ἐνορίτη πού χρειαζόταν βοήθεια. Ἀκόμη ἀπό τούς πρώτους χρόνους τῆς ζωῆς τῆς ἐνορίας, λειτουργοῦν κατηχητικά σχολεῖα μέ συμμετοχή μεγάλου ἀριθμοῦ παιδιῶν. Μεταξύ 1982 καί 1986 κυκλοφόρησε τό περιοδικό τῆς ἐνορίας μέ τό ὄνομα «Ἐνοριακό» καί μοιραζόταν δωρεάν στούς ἐνορίτες καί φίλους τῆς ἐνορίας.
Στά τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ 1980 τό παρεκκλήσιο τοῦ ἁγίου Νεκταρίου ἀνακαινίστηκε ἐκ βάθρων καί οἱ ἐργασίες διήρκεσαν δεκαοκτώ μῆνες. Τήν ἴδια ἐποχή ἡ ἐνορία ἐπιχείρησε νά ὀργανώσει κατασκήνωση, μία φορά στό μοναστήρι τοῦ Προφήτη Ἠλία στό Ἅγιο Πνεῦμα καί μία φορά στό καταφύγιο τοῦ ὀρειβατικοῦ συλλόγου στόν Λαϊλιά. Τήν ἴδια περίοδο ὀργανώθηκε τό ἐνοριακό φιλόπτωχο ταμεῖο καί ἄρχισε νά λειτουργεῖ τό συσσίτιο ἀγάπης μέ συνεχῆ καί οὐσιαστική λειτουργία μέχρι καί σήμερα.
Τό 1997 διοργανώθηκε ἀπό τήν ἐνορία τό πρῶτο τριήμερο συνάντησης καί ἐπικοινωνίας νέων ἀπό ἐνορίες τῆς βορείου Ἑλλάδος πού συνεχίστηκε ἀνά διετία μέχρι τό 2007. Ὁ ἀριθμός τῶν ἐνοριτῶν ἄρχισε νά μεγαλώνει σημαντικά καί ἔτσι προέκυψε θέμα χωρητικότητος τοῦ ναοῦ. Τόν Μάρτιο τοῦ 1999 ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Μάξιμος ἐτέλεσε τόν ἁγιασμό ἔναρξης τῶν ἔργων ἐπέκτασης τοῦ Ναοῦ, τά ὁποῖα ὁλοκληρώθηκαν σέ τρία χρόνια, καί ἔτσι διπλασιάστηκε ὁ χῶρος τοῦ Ναοῦ, ὁ ὁποῖος ἀπέκτησε ταυτόχρονα καί βοηθητικούς χώρους. Μέ τήν ἐπέκταση ἄλλαξε ὁ ρυθμός τοῦ Ναοῦ καί ἔγινε πεντάκλιτος βασιλική μετά τρούλου. Τήν ἐποχή αὐτή ἀπέκτησε ὁ Ναός τέσσερες μεγάλες εὐλογίες. Ἱερά Λείψανα τῶν: ἁγίου Δημητρίου, Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου καί ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίας, καθώς καί ἀντίγραφο τῆς Ἱερᾶς εἰκόνας τῆς Παναγίας τῆς Φοβερᾶς Προστασίας.
Τό 1999 ἔγινε πραγματικότητα ἡ λειτουργία ἐκκλησιαστικῶν κατασκηνώσεων στή Χρυσοπηγή Σερρῶν, ὑπό τό ὄνομα Χριστοῦ Πηγή. Στήν κατασκήνωση φιλοξενοῦνται κάθε χρόνο 220 παιδιά κάθε ἡλικίας. Τόν Σεπτέμβριο τοῦ 2008 γιορτάσθηκε μέ λαμπρότητα ἡ πεντηκοστή ἐπέτειος τῶν ἐγκαινίων τοῦ Ναοῦ μέ μιά σειρά ἀκολουθιῶν καί ἄλλων ἐκδηλώσεων καί μέ τήν ἰδιαίτερη εὐλογία τῆς παραμονῆς τοῦ Τιμίου Ξύλου, προερχομένου ἀπό τήν Ἱερά Μονή Κουτλουμουσίου Ἁγίου Ὄρους, γιά μία ἑβδομάδα. Στηριζομένη δέ στή χάρη τοῦ Θεοῦ, στίς πρεσβεῖες τῆς φοβερᾶς προστασίας καί τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, καθώς καί στήν εὐχή τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου καί πατέρα μας κ. Θεολόγου, ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Δημητρίου συνεχίζει τήν πορεία της μέσα στόν χρόνο, προσδοκώντας τά ἔσχατα, τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν καί τήν ζωήν στόν μέλλοντα αἰώνα.
Τό πρόγραμμα τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν ἐμπλουτίζεται μέ τήν παράκληση τοῦ ἁγίου Νεκταρίου (Πέμπτη ἀπόγευμα) καί τήν ἀγρυπνία (κάθε μήνα). Ἐπίσης μέ τό μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου στίς 23 Ὀκτωβρίου καί τήν πρώτη Κυριακή τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς. Ἡ μέριμνα τῆς ἐνορίας γιά τήν νεότητα ἐκτός ἀπό τίς κατασκηνώσεις ἐκδηλώνεται καί μέ τήν λειτουργία κατηχητικῶν σχολείων. Ἐπιπλέον οἱ νέοι ἔχουν τήν δυνατότητα νά ψυχαγωγηθοῦν στούς χώρους τῆς ἐνορίας τά Σαββατοκύριακα συμμετέχοντας στό ἀρχονταρίκι ἤ ἀπασχολούμενοι στό ἐργαστήρι πληροφορικῆς καί internet καί παρακολουθώντας μαθήματα φωτογραφίας. Συνάξεις πνευματικῆς οἰκοδομῆς γίνονται καί γιά μεγαλύτερες ἡλικίες. Σέ εὐρύτερο κύκλο ἡλικιῶν ἀπευθύνεται γιά τήν τροφοδότησή της ἡ τράπεζα αἵματος τῆς ἐνορίας, καθώς καί ἡ ὁμάδα διακονίας γιά τήν συμπαράσταση σέ ὑπερήλικες καί μοναχικούς ἐνορίτες. Τέλος ὀργανώνονται ἐπισκέψεις σέ φυλακές.
Ἐφημέριοι τοῦ Ναοῦ εἶναι ὁ Αρχιμ. Πορφύριος Μπαρμπούτης καί ὁ Πρωτοπρεσβύτερος Χρῆστος Μάνθος.
Διεύθυνση: Σέρρες, Ἐμμ.Παπᾶ 18, Τ.Κ. 62121
Τηλ. 23210 23721
Παλαιότερα ὁ βυζαντινός αὐτός Ναός τῶν Σερρῶν μνημονευόταν μόνον ὡς Ναός τῆς Ἁγίας Μαρίνης. Ἀργότερα ἀφιερώθηκε καί στον Ἅγιο Ἀντώνιο. Ἡ χρονολογία τῆς ἐπανοικοδόμησής του, Μάρτιος 1826, εἶναι χαραγμένη σέ δύο μαρμάρινες ἀνάγλυφες μέ σταυρό πλάκες. Ἄγνωστες εἶναι οἱ χρονολογίες τῆς ἀρχικῆς ἀνέγερσης, καθώς καί τῶν ἐπανοικοδομήσεων και τῶν ἀνακαινίσεων τοῦ Ναοῦ πρό τοῦ 1826. Λέγεται ὅτι ὁ παλαιός βυζαντινός Ναός τῆς Ἁγίας Μαρίνης βρίσκονταν στήν ἴδια αὐλή, κοντά στό παραπόρτι τῶν τειχῶν τῆς πόλεως τῶν Σερρῶν, στή συνοικία Ζαπάρ Χανέ, στο νομισματοκοπεῖο, στό μέρος πού βρίσκεται σήμερα ὁ Ναός προς τιμήν τῶν δύο Ἁγίων.
κτισμάτων ἀρχαιοτέρων Ναῶν, κατά τήν θεμελίωση τῶν πελμάτων ἀντικατάστασης τῶν δέκα ξύλινων κιόνων τοῦ Ναοῦ μέ τσιμεντένιες. Ἀνεκτίμητο θησαυρό τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ ἀποτελεῖ τό ἀδιάφθορο λείψανο τῆς δεξιᾶς χειρός τῆς ἁγίας Μεγαλομάρτυρος Μαρίνης πού φυλάσσεται στόν Ἱερό Ναό ἀπό αἰῶνες.
Στήν ἐνορία καί ὑπό τήν καθοδήγηση τῶν ἐφημερίων τοῦ Ναοῦ ἐπιτελεῖται ἕνα ἰδιαιτέρως ἀξιόλογο πνευματικό και φιλανθρωπικό ἔργο. Στόν ἐνοριακό Ἱ. Ναό τῶν Ἁγ. Ἀντωνίου καί Μαρίνης ἀνήκουν καί τά ἱερά παρεκλήσια τῆς Ἁγίας Φωτεινής, τῶν Ἁγίων Ἀθανασίου καί Εὐφροσύνης καί τοῦ Ἁγίου Νικολάου Ἁκροπόλεως. Εἰδικότερα γιά τό τελευταῖο αὐτό παρεκκλήσιο ἀξίζει νά ἀναφερθεῖ ὅτι μνημονεύεται γιά πρώτη φορά το 1339. Ἀπό αὐτό συνάγεται ὅτι εἷναι κτίσμα παλαιότερο.
Τό ἱερό παρεκκλήσιο του Ἁγίου Νικολάου, γιά τό ὁποῖο ὑπάρχουν ἀναφορές καί ἀπό ξένους περιηγητές (Cousinertis) εἷναι ἀρχιτεκτονικά τρίκογχος μονόκλιτος Ναός μέ τροῦλο. Ἀναστηλώθηκε ἐκ βάθρων στό χρονικό διάστημα ἀπό τό 1935-1948 καί ἔκτοτε λειτουργεῖ ἀνελλιπῶς κάθε Κυριακή καί ἀποτελεῖ πραγματικό στολίδι καί γιά τήν Ἐκκλησία μας καί γιά τήν πόλη τῶν Σερρῶν. Ἑορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου στή μνήμη τοῦ Ἁγίου Νικολάου.
Ὁ Ναός διασώθηκε ἀπό τήν πυρκαγιά τοῦ 1913 και διατηρεῖται στή μορφή τῆς ἐπανοικοδομήσεως τοῦ 1867. Ἡ ἀποκατάστασή του το 1998, πού ἔγινε μέ τίς ἄοκνες προσπάθειες τοῦ ἐφημερίου π. Φιλίππου Καρκάνη, ἀπεκάλυψε ὅτι ὁ κυρίως Ναός, εἶναι κτισμένος μέ πέτρα καί σειρές τούβλων, ἐνῶ ὁ νάρθηκας μόνο μέ τοῦβλα. Ξεχωρίζουν τά ἀνοίγματα τῶν τεσσάρων εἰσόδων καί τῶν δεκατριῶν παραθύρων μέ τούς κιβωτιόσχημους κυβόλιθους ἀπό μάρμαρο καί πωρόλιθους. Εἶναι ρυθμοῦ τρίκλιτης βασιλικῆς, με σαμαρωτή ξύλινη στέγη, διαστάσεων 24Χ14 καί ὕψους 8μ. Στό μέσον τῆς ὀροφῆς ἐσωτερικά δημιουργεῖται χαμηλός τυφλός τροῦλος, χωρίς νά προεξέχει τῆς στέγης. Ἔχει πλακόστρωτο δάπεδο καί 12 κολόνες ὕψους 6 μέτρων. Τό ξύλινο ταβάνι ἔχει γεωμετρικά σχήματα. Τό Ἅγιο Βῆμα ἔχει τρεῖς κόγχες. Ἡ τέταρτη μετατράπηκε σε θύρα. Ἡ ἀκατέργαστη πλάκα τῆς Ἁγίας Τράπεζας φέρει ἱερά λείψανα ἀπό τόν ἐγκαινιασμό της καί τήν ἐπιγραφή “ΜΑΡΓΑΡΗΤΗ ΝΙΚΟΛΑ”. Τό τέμπλο εἶναι ξυλόγλυπτο, ἐπίχρυσο, λαϊκῆς τεχνοτροπίας τοῦ 1867, μέ τέσσερις σειρές εἰκόνων. Σύγχρονα ἔργα εἶναι ὁ ἐπισκοπικός θρόνος καί ὁ ἄμβωνας. Τά προσκυνητάρια, ἀναλόγια καί τά στασίδια ἀντικαταστάθηκαν. Ἔχει πέντε κρυστάλλινους πολυελαίους καί τέσσερα μεγάλα μανουάλια (γιντέκια), δύο μαρμάρινα καί δύο μπρούτζινα, μέ τήν ἐπιγραφή: ΗΚΟΔΟΜΗΘΙΣΑΝ ΤΑΜΑΝΟΑΛΙΑ ΔΙΑ ΕΞΟΔΩΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΕΚΛΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ. ΣΕΡΡΑΣ 1871 ΕΠΗΤΡΟΠΕΒΩΝ ΔΕ Χ(ΑΤΖΗ)ΔΙΝΑΣ ΧΡΗΣΑΦΗ ΤΗ 10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΔΙΑ ΧΙΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ΄ ΚΕΦΑΛΑ ΤΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΟΥ.
Ὁ κυρίως Ναός εἶναι κατάγραφος μέ ἑκατοντάδες μορφές ἁγίων καί σύνθετες παραστάσεις τῆς Καινῆς Διαθήκης. Τό κατανυκτικό περιβάλλον τοῦ Ναοῦ, ἡ παλαιότητα τοῦ τέμπλου μέ τίς ἀρίστης τεχνοτροπίας φορητές εἰκόνες καί τήν θαυμάσια τοιχογραφία του μεταρσιώνουν τόν προσκυνητή. Κατά τά ἔτη 2004-2006 καθαρίσθηκε καί ἀποκαταστάθηκε αἰσθητικά τό ἐξαιρετικῆς τέχνης καί ὀμορ-φιᾶς ξυλόγλυπτο τέμπλο. Ἡ προσπάθεια γενικῆς συντήρησης – ἀνακαίνισης ἄρχισε νὰ πραγματοποιεῖται ἀπὸ τὸ 1996, ἐπὶ ἐφημερίας τοῦ ἱερέως π. Φιλίππου Καρκάνη, καὶ συνεχίζεται ἀκόμη. Ἀνεγέρθηκε ἐκ θεμελίων ὁ ἐξωνάρθηκας μὲ τρόπο ποὺ νὰ ἐναρμονίζεται ὀπτικὰ καὶ ἀρχιτεκτονικὰ μὲ τὸ ὑπάρχον κτίριο τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ. Ἀνακαινίστηκε ἐκ βάθρων τό προαύλιο, ἔγινε ἀποχέτευση ὄμβριων ὑδάτων καὶ ἀντιπλημμυρικὰ ἔργα καὶ κτίστηκε τὸ παρεκκλήσι τῶν Ἅγ. Ραφαήλ, Νικολάου καὶ Εἰρήνης. Καθαρίστηκαν ἀπὸ τοὺς σοβάδες καὶ ἁρμολογήθηκαν τὸ καμπαναριό, ἡ τοιχοποιία ἐσωτερικὰ καὶ ἐξωτερικὰ καὶ ἐπισκευάστηκαν οἱ κολόνες καὶ ἡ σκεπή. Τό ἔτος 2005 μέ προτροπή καί ἐνθάρρυνση τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας κ. Θεολόγου ἔγινε ὁ καθαρισμὸς καὶ ἡ συντήρηση τοῦ ἐπισκοπικοῦ θρόνου, τοῦ ἄμβωνα, τοῦ τέμπλου, τῶν εἰκόνων καὶ ὅλων τῶν ἁγιογραφιῶν τῆς τοιχοποιίας καὶ τοῦ θόλου. Ἐπίσης, ἔγινε ἐπισκευὴ καὶ ἀποκατάσταση τῶν ἀνοιγμάτων καί ἀντικατάσταση τῶν παραθύρων. Ὁ Ἱερὸς Ναός πανηγυρίζει μέ λαμπρότητα τὴν 1η Νοεμβρίου, ἑορτή τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ & Δαμιανοῦ ἐκ τῆς Ἀσίας, τήν 1η Ἰουλίου, ἑορτή τῶν Ἁγ. Ἀναργύρων Κοσμᾶ & Δαμιανοῦ ἐκ τῆς Ρώμης καί τήν Τρίτη τῆς Διακαινησίμου, ἑορτή τῶν Ἁγίων Ραφαήλ, Νικολάου & Εἰρήνης.