Εγκύκλιοι

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΧΗ
ΕΠΙ ΤΗ ΛΑΜΠΡΟΦΟΡΩ ΑΝΑΣΤΑΣΕΙ
ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ
ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

«Σήμερον σωτηρία τῷ κόσμῳ, ὅτι ἀνέστη Χριστός ὡς παντοδύναμος»
(Ἐκ τοῦ εἰρμοῦ τῆς δ’ ὠδῆς τοῦ Κανόνος τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα).

Ἀγαπητοί μου χριστιανοί,

«Τά πάντα πεπλήρωται φωτός, οὐρανός τε καί γῆ καί τά καταχθόνια», ψάλλει σέ ἱεροπρεπῆ καί χαρμόσυνο τόνο ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας ἀπόψε, κατά τήν θεσπέσια καί φωταυγῆ λειτουργία τῆς Ἀναστάσεως, καλώντας μας καί πάλι νά ἑορτά­σουμε τήν λαμπροφόρο Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χρι­στοῦ καί νά πανηγυρίσουμε τό «φαιδρόν τῆς Ἀναστά­σεως κήρυγμα». Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας ἀποτελεῖ τήν κορυφαῖα ἑορτή τῆς Χριστιανοσύνης, γιατί σηματοδοτεῖ τήν νίκη κατά τοῦ θανάτου καί τῆς φθορᾶς καί τήν ἀπαρχή τῆς νέας αἰωνίου χριστοζωῆς. Εἶναι ἡ κατεξοχήν ἑορτή τῆς χριστιανικῆς πίστεως, τῆς εἰρήνης, τῆς κατά Χριστόν ἐλπίδος, τῆς εὐφροσύνης, τῆς ἀγαλλιάσεως, τῆς σωτηρίας καί τῆς ἀγά­πης. Εἶναι ἡ ἑορτή τῶν ἑορτῶν καί ἡ πανήγυρις τῶν πανηγύρεων. Ἑορτή ἐλευθερίας καί χαρᾶς. Πάσχα, δηλαδή πέρασμα ἀπό τήν σκιά τοῦ θανάτου στό ἀκτινοβόλο φῶς τῆς ἐν Χριστῷ ἀειζωΐας.

Στήν παρούσα κρίσιμη ἱστορική συγκυρία πού ζοῦμε, ὅπου σκότος μεγάλης ἀνησυχίας καί ἀγωνίας ἐκάλυψε ὁλόκληρο τόν κόσμο, τό μυστήριο τῆς πίστεως στόν Ἀναστάντα Κύριο μᾶς ἐνισχύει καί μᾶς παρη­γορεῖ. Ὁ Ἀναστάς Χριστός, ἡ σαρκωμένη, σταυρωμένη καί ἀναστημένη Ἀγάπη, μᾶς χαρίζει τήν δύναμη νά ἀντιμετωπίσουμε τήν σκληρή πραγματικότητα τῆς ζωῆς μας. Ὅταν οἱ διάφορες δοκιμασίες, ὡς ἡ πανδημία τοῦ κορω­νοϊοῦ, σκοτεινιάζουν τόν νοῦ καί τήν καρδιά μας, ἡ γεμάτη ἀθα­νασία καί φῶς ἐλπίδα πού ἀναβλύζει ἀπό τό ἡλιόμορφο καί ἀκτινοβόλο πρόσωπο τοῦ θεανθρώπου Χρι­στοῦ μᾶς χαριτώνει, μᾶς λυτρώνει, μᾶς ἐλευθερώνει, γαληνεύει τήν συνείδησή μας, φωτίζει, ἱεροποιεῖ, ὡραι­ο­ποιεῖ καί νοη­ματο­δο­τεῖ τήν ζωή μας καί τόν κόσμο ὁλόκληρο. Αὐτός μόνος, ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός, εἶ­ναι «ἡ ἀνά­στασις καί ἡ ζωή» (Ἰω. 11, 25), «τό φῶς καί ἡ ἀλή­θεια» (Ἰω. 8, 12 καί 14, 6) τοῦ κόσμου, «ἡ ὁδός» πρός τόν οὐράνιο Πατέρα, «ὁ Σωτήρ ἠμῶν καί ἡ ἐλπίς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς». Χωρίς τήν πίστη στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ὅλα στήν ἀνθρώπι­νη ζωή εἶναι ἀδύναμα, χλωμά, τραγικά, ἀχάριστα, περιορισμένα, ἐγκλωβι­σμένα στό ἀδιέξοδο τοῦ θανάτου. Αὐτήν τήν βεβαιότητα σέ ὅλη τήν πληρότητά της ἀνανεώνει στίς καρδιές μας ἡ ἑορτή τῆς Ἀναστάσεως. Ὁ θάνατος νικήθηκε ὁριστικά καί ἡ ζωή πολιτεύεται!

Σέ μία χρονική περίοδο ὅπου, λόγῳ τῆς ἐνσκηψάσης ἐπιδημίας τοῦ κορωνοϊοῦ, ἀνησυχίες καί δυσκολίες πολλές σκιάζουν τήν ζωή μας, ἡ ὁλόφωτη ἑορτή τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μᾶς ἀναζωογονεῖ μέ ζείδωρες ἀνάσες ἐλπίδος καί χαρᾶς. Στό θεανδρικό πρόσωπο τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού μετέλαβε ἐκουσίως γιά τήν δική μας σωτηρία τῆς ὁδύνης τῶν Παθῶν καί τοῦ θανάτου, πού ἀναστήθηκε ἐκ τῶν νεκρῶν, γιά νά ἑτοιμάσει «τόν δρόμο» γιά τήν ἀνάσταση ὅλων μας, πού νίκησε μέ τόν θάνατό Του τόν θάνατο, πού ἀνεκαίνισε ὀντολογικῶς τήν ἀμαυρωθεῖσα ἀπό τήν ἁμαρτία φύση μας, θεμελιώνεται, καταξιώνεται ἁγιάζεται, δικαιώνεται, ἀποκαθίσταται ὁλόκληρη ἡ ὕπαρξή μας. Ἐμπνεόμενοι ἀπό τό νικηφόρο μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως, στερεωνόμεθα στή πίστη ὅτι στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό δόθηκε «πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καί ἐπί γῆς» (Μθ. 28, 18). Αὐτός ὁ ἀναστάς θεάνθρωπος Κύριος, ὁ πρωτουργός τῆς ἀναστάσεώς μας, παραμένει διά τῆς Ἐκκλησίας Του κοντά μας «πάσας τάς ἡμέρας», μᾶς ἁγιάζει, μᾶς φωτίζει, μᾶς χειραγωγεῖ στόν ὁλόφωτο κόσμο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, μᾶς περιβάλλει φιλόστοργα ὡς τέκνα ἀναστάσεως, υἱούς καί θυγατέρας εὐδοκίας.

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Λουσμένοι ἀπόψε στήν ἀναστάσιμη πλημμυρίδα φωτός, πού ἀναβλύζει ἀπό τόν Πα­νάγιο Τάφο τοῦ Σω­τῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἄς εὐωδιάσουν οἱ ἀπο­σταμένες ψυχές μας μέ ἄρωμα Ἀναστάσεως, ἄς λαμπρυνθοῦν οἱ αἰσθήσεις μας ἀπό τό ἀνέσπερο καί ἱλαρόν φῶς Του.

Αὐτοῦ ἡ χάρις καί τό ἄπειρον ἔλεος εὔχομαι νά ἁγιάζουν καί νά χαριτώνουν πάντοτε τήν ζωή σας, ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ – ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ!
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ, ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΑ

Διάπυρος πρός τόν Ἀναστάντα Κύριον εὐχέτης σας

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Σερρῶν καί Νιγρίτης Θεολόγος

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΧΗ ΕΠΙ ΤΗ ΕΙΣΟΔΩ
ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΝ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΝ

«Ἡ μετάνοια εἶναι φάρμακο τῶν πλημμελημάτων, ἐξαφάνιση τῶν παρανομιῶν, παρρησία πρός τόν Θεό, ὅπλο κατά τοῦ Διαβόλου, ἐλπίδα σωτηρίας, ἐξάλειψη ἀπογνώσεως … Ἡ μετάνοια μᾶς ἀνοίγει τόν οὐρανό, ἡ μετάνοια μᾶς εἰσάγει στόν Παράδεισο». Ἱερός Χρυσόστομος. (Ε.Π.Ε. 30,286).

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Ἡ ἀγάπη τοῦ ἁγίου Θεοῦ μᾶς ὁδήγησε καί πάλιν ἐφέ­τος στήν πλέον κατανυκτική περίοδο ὁλο­κλήρου τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ μας ἔτους, τήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Ἡ ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή ἀποτελεῖ τήν ἀκένωτη καί ζωηφόρο πη­γή πού δια­ποτίζει μέ τά σωτήρια νάματά της ὁλόκληρη τήν πνευματική μας ζωή. Ἡ ψυχωφελής αὐτή περίοδος προβάλλει ἐνώπιόν μας ὡς μία ἀφετηρία νέων ἀγώνων τοῦ πνεύματος κατά τῆς πολυειδοῦς ἀμαρτίας, ὡς μία εὐκαιρία γόνιμου πνευματικοῦ προβληματισμοῦ καί περισυλλογῆς μέ γνώ­μονα τό αἰώνιο θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὡς μία ἀρχή σωτήριων ἀποφάσεων, πού ἀφοροῦν τήν ἴδια τήν ζωή στήν πληρότητά της. Ὡς κύριος σκοπός τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς παρου­σιάζεται ἡ πνευματική μας προετοιμασία, ὥστε νά ὑποδεχθοῦμε «ψυχαῖς καθαραῖς καί ἀρρυπώτοις χείλεσι» τόν Νυμφίο Χριστό, νά προσεγγίσουμε φωτιστικῶς τά ἄχραντα καί κοσμοσω­τήρια Πάθη Του καί νά κοινωνήσου­με σωστικῶς τή ζωή, τήν ἐλπίδα καί τήν ἄληκτη εὐφροσύνη πού χαρίζει ἡ ἔνδοξη Ἀνάστασή Του.

Κυρίαρχη θέση σ’ αὐτόν τόν πνευματικό μας ἀγώνα κατέχει ἡ θεοσύστατη νηστεία. Μέ τήν νηστεία καί τήν ἐν γένει ἐγκράτεια «ταπεινώνεται» τό φιλόσαρκον φρόνημα, ἀνα­καινίζεται καί δυναμοῦται ὁ ἔσω τῆς καρδίας ἄνθρωπος. «Ἀληθής νηστεία͵ ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις͵ ἐγκράτεια γλώσσης͵ θυμοῦ ἀποχή͵ ἐπιθυμιῶν χωρισμός͵ καταλαλιᾶς͵ ψεύδους͵ ἐπι­ορκίας. Ἡ τούτων ἔνδεια νηστεία ἐστίν ἀληθής» (Μεγ. Βασιλείου, λόγος Β’, περί νηστείας), τονίζει στόν δεύτερο λόγο του περί νηστείας ὁ Μέγας Βασίλειος. Δέν ἀρκεῖ ὅμως μόνον ἡ ἀποχή ἀπό κάποιες τροφές, γιά νά γίνει ἡ νηστεία μας εὐάρεστη στόν Κύριο. Ὅπως νηστεύουμε πρός καιρόν ἀπό ὁρισμένες τροφές, χωρίς νά τίς ἀπαξιώνουμε ὡς ἀκάθαρτες, χαλιναγωγώντας μέ τήν ἀρετή τῆς ἐγκράτειας τό πάθος τῆς λαι­μαργίας, ἔτσι καλούμεθα νά ἀπέχουμε κυρίως ἀπό τά πάθη τῆς ψυ­χῆς, ὅπως εἶναι ἡ ἀπιστία, ἡ ὑπερηφάνεια, ὁ φθόνος, ὁ ἐγωισμός, ἡ φιλαργυρία, ἡ μνησικακία, ἡ κατάκρισις, ὁ θυμός, οἱ κακές ἐπιθυμίες, τό ψεῦδος, ἡ ἐπιορ­κία. Ἡ νηστεία μας, ἡ ἄσκησή μας γενικότερον, καρποφοροῦν ὅταν γίνονται μέ χαράν καί ταπεινό φρόνημα, χωρίς ἀνθρωπάρεσκη διάθεση, πού συχνά γεν­νιέται μέσα μας, μέ στόχο νά μᾶς θαυμάσουν οἱ ἄνθρωποι καί νά μᾶς ἐπαινέσουν. Ὡς φάρμακον κατά τῶν παθῶν, ἡ θεάρεστος νηστεία, μᾶς χαρίζει ὑγεία ψυχῆς καί σώματος.

Καλούμεθα ἐπίσης κατ’ αὐτήν τήν ἁγίαν περίοδον καί παρά τίς ἐξωτερικές πικρές συνθῆκες, λόγῳ τῆς σοβούσης πανδημίας, νά πυκνώσουμε ἀκόμη περισσότερον τίς προσευχές μας πρός τόν ἅγιο Θεό. Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή μᾶς ἀνοίγει ἕνα δρόμο, τό δρόμο τῆς πίστεως, τῆς ἐν Χριστῷ ἐλευθερίας, τῆς ἀγάπης, τῆς προσευχῆς, τῆς ταπεινώσεως, τῆς πνευματικῆς ἐνδοσκοπήσεως, τῆς φιλανθρωπίας. Ἡ προσευχή, ὑπογραμμίζει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, εἶναι «ἕνωση ἀνθρώπου καί Θεοῦ, συντήρηση τοῦ κόσμου, καταλλαγή μέ τόν Θεό, μητέρα τῶν δακρύων, συγχώρεση τῶν ἁμαρτημά­των, τεῖχος πού προστατεύει ἀπό τίς θλίψεις καί τούς πειρασμούς, συντρι­βή τῶν δαιμονικῶν ἐπιθέσεων, πρόξενος τῶν θείων χαρισμάτων, φωτι­σμός τοῦ νοῦ, καθρέφτης τῆς πνευματικῆς προκοπῆς» (Ἰωάννου τῆς Κλίμακος, λόγος περί προσευχῆς). Χωρίς τήν προσευχή ὁ ἄνθρωπος ἀσφυκτιᾶ, μαραζώνει, συρρικνοῦται, νεκροῦται.

Ἀπαραίτητη ὅμως προϋπόθεση γιά νά διαλεχθοῦμε, νά συνομιλήσουμε μέ τόν οὐράνιο Πατέρα μας, εἶναι ἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς μας. «Γιά νά ἔχουμε παρρησία πρός τόν Θεό καί νά λαμβά­νουμε ὅτι τοῦ ζητᾶ­με, εἶναι ἀπαραίτητο νά ἔχουμε καθαρή καρδιά» (Α’ Ἰωάν. γ’, 21-22), τονί­ζει ὁ θεῖος Εὐαγγελιστής καί θεολόγος Ἰωάννης. Μεγάλη πρός τοῦτο εἶναι ἡ συνεισφορά τῆς μετανοίας ὡς ἐλευθέρας καί διά βίου ἐπιλογῆς καί ποιότητος ζωῆς. Αὐτό στήν ἐποχή μας μοιάζει δύσκολο, ἀφοῦ ἡ ἀμετανοησία προβάλεται ἀπό τήν κοσμική λογική ὡς ἡ δέουσα στάση ζωῆς. Συμβαίνει ὅμως συχνά νά πιστεύουμε, ὅτι ἔχομεν ἦθος μετανοίας, ἀλλ’ ὅμως νά ἀ­πέχουμε πολύ ἀπό αὐτὴν. Προτάσσουμε στή ζωή μας τήν δική μας «αὐτά­ρεσκη ἀλήθεια» καί ὄχι τήν αἰώνια ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ, πού ἁγιάζει, σώζει καί ἐλευ­θερώνει τόν ἄνθρωπο. Ἡ αἴσθηση τῆς δικαιοσύνης, ὅπως μᾶς τήν διδά­σκει τό ἱερό Εὐαγγέλιο, ἔχει ἀτονίσει μέσα μας. Γι’ αὐτό ἀδικοῦμε συχνά τούς γύρω μας, μά πιό πολύ ἀδικοῦμε τόν ἴδιο μας τόν ἑαυτό. Δέν στεκό­μεθα μέ εἰλικρίνεια καί ἀνδρεῖο φρόνημα ἔναντι τῶν ἁμαρτιῶν μας, πού συνιστοῦν ἄρνησιν Θεοῦ καί ἀσθένειαν ψυχῆς. Ἀνα­ζητοῦμε ἐλαφρυντικά, δικαιολογίες καί προφάσεις. Κατά τόν ἱερό Χρυσό­στομο ὅμως ἡ μόνη ἀπάντησις στήν ἁμαρτία εἶναι ἡ μετάνοια, ἡ ὁποία ἐνερ­γεῖ στήν ζωήν μας ὡς φῶς πού μέ τήν παρουσία του ἀφανίζει κάθε σκο­τάδι. Ἡ μετάνοια δέν εἶναι τόσον ἐπιλογή ἀνθρωπίνη, ὅσον κυρίως δώρημα τοῦ Θεοῦ σέ κάθε ταπεινή ἀνθρώπινη ψυχή πού παίρνει τήν ἀπόφαση νά ἐγκαταλείψῃ τήν χώρα τῆς ἁμαρ­τίας καί νά ἀγωνισθῆ γιά τήν σωτήρια ἐπιστροφή στόν «οἶκο τοῦ Πατρός». Ἡ σπουδή στά ἱερά κείμενα καί τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μᾶς διδάσκει πώς ἡ ἀληθής με­τάνοια, ἡ ὁποία ἐνεργεῖται καί ὁλοκληροῦται στό μυστήριο τῆς θείας ἐξομολογήσεως, εἶναι μία ποιότη­τα ψυχῆς, ἕνα ἄθλημα ἐλευθερίας, πού ψηλα­φᾶται καί γνωρίζε­ται σέ πρό­σωπα. Στόν τελώνη, στόν ἄσωτο υἱό, στήν ὁσία Μαρία τήν Αἰγυπτία, στούς Ἀποστόλους Πέτρο καί Παῦλο, στόν εὐγνώμονα ληστή καί σέ τόσες ἄλλες ἁγίες μορφές πού ἡ Ἐκκλησία, τό ἁγιασμένο ἐργαστήριο τῆς σωτηρίας μας, προβάλλει διδακτικῶς ἐνώπιόν μας καθημερινῶς ὥστε νά γνωρίσουμε καί ἐμεῖς τό ποιόν, τό ἦθος καί κυρίως τήν δύναμη τῆς μεγάλης αὐτῆς ἀρετῆς.

Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,

«Τὸ στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται, οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε, ἀναζωσάμενοι τὸν καλὸν τῆς Νηστείας ἀγῶνα, οἱ γὰρ νομίμως ἀθλοῦντες, δικαίως στεφανοῦνται, καὶ ἀναλαβόντες τὴν πανοπλίαν τοῦ Σταυροῦ, τῷ ἐχθρῷ ἀντιμαχησώμεθα, ὡς τεῖχος ἄῤῥηκτον κατέχοντες τὴν Πίστιν, καὶ ὡς θώρακα τὴν προσευχήν, καὶ περικεφαλαίαν τὴν ἐλεημοσύνην, ἀντὶ μαχαίρας τὴν νηστείαν, ἥτις ἐκτέμνει ἀπὸ καρδίας πᾶσαν κακίαν. Ὁ ποιῶν ταῦτα, τὸν ἀληθινὸν κομίζεται στέφανον, παρὰ τοῦ Παμβασιλέως Χριστοῦ, ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς Κρίσεως» (Ἰδιόμελον τῶν Αἴνων Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς).

Ἡ δέ χάρις τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ εὔχομαι πατρικῶς νά σᾶς σκεπάζει καί νά σᾶς χαριτώνει πάντοτε.

Εὐλογημένη καί σωτήρια Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
Καλή Ἀνάσταση!

Διάπυρος εὐχέτης ὅλων σας πρός τόν Κύριον

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Σερρῶν καί Νιγρίτης Θεολόγος