Εγκύκλιοι

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΕΡΡΩΝ ΚΑΙ ΝΙΓΡΙΤΗΣ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΔΙΔΑΧΗ
ΕΠΙ Τῌ ΠΑΝΕΝΔΟΞῼ ΚΟΙΜΗΣΕΙ ΤΗΣ
ΥΠΕΡΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ ΗΜΩΝ
ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ

Η Κοίμηση της Θεοτόκου. Τοιχογραφία καθολικού Ι.Μ. Βατοπαιδίου (1312 μ.Χ.)

Πρός τό φιλόχριστο πλήρωμα τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

«Ὦ τί θάνατος λοιπόν εἶναι αὐτός, πού γέμισε τήν οἰκουμένη καί τίς καρδιές μας μέ τήν χαρά τῆς ἀθανασίας!». (Φώτης Κόντογλου)

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ἀποτελεῖ τό ἱερώτατο ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους κατοικητήριο τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Ἐκείνη, ὡς λογικός Παράδεισος, ἔκανε τήν γῆ οὐρανό, καθώς διά τοῦ θείου καί ὑπερφυοῦς Τόκου Της, τοῦ Κυρίου καί Σωτῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Θεός φανερώθηκε ὡς τέλειος ἄνθρωπος στόν κόσμο. Ἐκείνη, μέ τήν ἐλεύθερη συμμετοχή καί συμβολή Της στό σχέδιο τῆς ἐνσάρκου θείας Οἰκονομίας, ἀνέδειξε καί πάλιν τόν ἄνθρωπο πολίτη τοῦ Οὐρανοῦ, τῆς πρώτης δηλαδή πατρίδος του, συνόμιλο τῶν Ἀγγέλων καί οἰκεῖο τοῦ Θεοῦ. Ἡ ὁλόφωτη ὕπαρξή Της ἔγινε τό ἱερό ἐργαστήριο τῆς ἑνώσεως τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως μέ τόν Θεόν. Ἡ ὑπερύμνητος Μαρία «τήν ἄφατον τῆς τοῦ Θεοῦ πρός ἀνθρώπους ἀγάπης ἐδημοσίευσεν ἄβυσσον». Ἐκείνη, «ἡ δούλη καί Μήτηρ Θεοῦ», ἔγινε ἡ νοητή κλίμακα διά τῆς ὁποίας κατέβηκε στήν γῆ καί ἔγινε ἄνθρωπος ὁ προαιώνιος Λόγος τοῦ Θεοῦ. Ἐκείνη πάλι γίνεται ἡ νοητή γέφυρα πού ὁδηγεῖ ἀπό τήν γῆ στόν οὐρανό τούς ἀνθρώπους.

Ἡ θεόπαις Μαριάμ, τό μέγα τοῦτο «μυστήριο», μακαρίζεται ἀξιοχρέ­ως ἀπό τούς θεοφόρους Πατέρες μας ὡς ἡ μόνη Θεοτόκος. Στήν πάναγνη κοιλία Της, ἡ ἀνθρώπινη φύση, μέσα ἀπό τήν ὑποστατική ἕνωσή της μέ τήν θεό­τητα τοῦ Θεοῦ Λόγου, ἔλαβε «θέωσιν καί λόγωσιν καί ὑπερύψω­σιν», ἔγινε «ὁμόθεος τῷ Λόγῳ». Διά τοῦτο «ἡ δόξα καί ἡ τιμή τῆς Θεοτόκου ἔσωθεν, ὁ τῆς κοιλίας καρπός, ὁ Χριστός». Ἐκείνη, μέ τήν χάριν τοῦ Ἁ­γίου Πνεύματος καί τόν πανθαύμαστο πλοῦτο τῶν θεοειδῶν ἀρετῶν Της, τίς ὁποῖες ἐλευθέρως καί φιλοπόνως καλλιέργησε καί πολλαπλασίασε, ἰδιαιτέρως μά­λιστα μέ τήν θερμουργό πίστη Της, τήν ἁγία καί τελεία ὑπακοή Της στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τήν κατ᾿ ἄμφω ὑπέρλαμπρη ἁγνότητά Της, τήν ὑψοποιό Της τα­πείνωση, τήν πύρινη προσευχή Της, «υἱόν ἐποίησεν ἀνθρώπου τόν Θεόν, καί τόν ἄν­θρωπον υἱόν Θεοῦ». Πρώτη ἐκείνη ἀπό ὅλους τούς ἀν­θρώ­πους ἔφθασε στήν κατά χάριν θέωση, καθώς ἐκυοφόρη­σε τόν αὐτουρ­γό τῆς σωτηρίας μας, Ἰησοῦν Χριστόν. Ὡς «σκεῦος θείας ἐκλο­γῆς καί ἐλέ­ους», ἡ Θεοτόκος καί ἀειπάρθενος Μαρία ἀνεδείχθη ἀνωτέρα πάσης ὁρατῆς καί ἀοράτου κτίσεως, τιμιωτέρα τῶν Χερουβείμ καί ἀ­συγκρίτως ἐνδοξοτέρα τῶν Σερα­φείμ. Στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο ὁδηγοῦν ὅλα τά θαυμα­στά γεγονότα τῆς Παλαιᾶς Δι­αθήκης. Αὐτήν προεικονίζουν μυστικῶς οἱ τύποι καί οἱ συμβολισμοί της. Αὐ­τὴ ἐ­φα­νέ­ρω­σε τὴν ὕ­ψι­στη εὐ­γέ­νει­α, τό κάλ­λος, τήν εὐπρέπεια τῆς ἀν­θρω­πί­νης φύ­σε­ως καί τόν τελικόν προορισμό της. Νά γίνει θεοτόκος!

Ἡ Ὀρθόδοξη διδασκαλία γιά τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο θεμελιώνεται σέ χριστολογική βάση. Τό ὑπερευλογημένο πρόσωπο καί ἡ ἀποστολή τῆς Παρθένου Μαρίας μένουν μετέωρα καί ἀκατανόητα, ἐάν δέν συνδεθοῦν μέ τήν χριστολογία καί τήν σωτηριολογία. Τό ὄνομα Θεοτόκος «ἅπαν τό μυστήριον τῆς οἰκονομίας συνίστησι», διδάσκει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.  

Ἡ Θεοτόκος εἶναι πάντοτε ἀχώριστη ἀπό τόν Υἱό Της, καθώς «οὐ­δέν γάρ μέσον Μητρός καί Υἱοῦ». Ἡ Θεοτόκος δέν ἐνεργεῖ καί δέν τιμᾶται αὐτονομημένα καί ἀνεξάρτητα ἀπό τόν Σωτῆρα Ἰησοῦν Χριστόν, στόν Ὁποῖον μόνον ἀνήκει δόξα, τιμή, λατρεία καί προσκύνησις. Γι’ αὐτό καί ὁ ὅρος Θεοτόκος στήν πραγματικότητα εἶναι χριστολογικός καί σωτηριολογικός ὅρος.  Ἡ Παναγία ὑπῆρξε σέ ὅλη τήν ἐπίγειο ζωή Της Παρθένος, «νῷ καί ψυ­χῇ καί σώματι ἀειπαρθενεύουσα». Ἡ Θεοτόκος Μαρία εἶναι ὁ πρῶτος ἄνθρωπος πού ἑνώθηκε μέ τόν Κύριον καί ὡς ἐκ τούτου ἦταν δίκαιον, ἐκεῖνο τό πανάχραντο σῶμα πού «ἐδάνεισε» στόν Θεάνθρωπο Κύ­ριόν μας τήν ἀνθρώπινη φύση καὶ ἔ­γι­νε ἔμ­ψυ­χος να­ὸς τῆς Θε­ό­τη­τος, νά μήν μείνει στήν φθορά τοῦ θανάτου. Διά τοῦτο καί μέ τήν πανένδοξη Κοίμησή Της, πού εἶναι προάγγελος τῆς κοινῆς ἀνα­στάσεως καί τοῦ δοξασμοῦ τῶν δικαίων, μετέστη πρώτη ἐκείνη ὡς πρωτογέννημα τῆς «καινῆς ἐν Χριστῷ κτίσεως» καί μετά δόξης πολλῆς στά ἐπουράνια «Ἅγια τῶν ἁγίων», ὅπου καί πρεσβεύει γιά ὅλους μας, τά «ἐν Χριστῷ» πνευματικά της παιδιά.

Ἡ μακαρία κοίμησίς Της, τήν ὁποία ἐνθέως ἑορτάζομεν σήμερον, εἶναι φυσική μέν, ταυτο­χρόνως ὅμως ἔνδοξη καί ζωη­φό­ρος. «Ἡ θυγάτηρ τοῦ πά­λαι Ἀδάμ», ἡ πανάμωμος κόρη τῆς Ναζαρέτ, «τάς πατρικάς εὐθύνας ὑπέρ­χε­ται» καί θάνατο ἀποθνήσκει ἀνθρώπινο καί «τῇ νομίμῳ ταφῇ παραδί­δο­ται» καί διά τοῦ θανάτου μεταβαίνει μετά δόξης πολ­λῆς σέ οὐράνια καί ἀτελεύτητη ζωή. Διά τοῦ θανάτου Της ἡ μητέρα τοῦ νικητή τοῦ θανάτου ἀποθέτει τήν φθαρτότητα τοῦ χοϊκοῦ σκήνους Της καί ἐνδύεται δόξα, θεϊκή καί αἰώνιο. Ἡ ἀθάνατος Κοίμησις τῆς Κυρίας Θεοτό­κου δέν λογίζεται πλέον ὡς τιμω­ρία, κα­ταδίκη, αἰτία θλίψεως καί ὀδύνης, ἀλλά γίνεται Εὐαγγελισμός καί ἡ θλίψη χαρά. «Γιά σένα χαίρεται ὅλη ἡ πλάση, τονίζει ὁ Φώτης Κόντογλου. Σήμερα πού κοιμήθηκες θαρρεῖς πώς ἡ χαρά γίνηκε πιό μεγάλη, ἡ θλίψη ἄλλαξε σέ ἀγαλλίαση, ἡ ἐλπίδα ζωήρεψε».

Φιλοπάρθενοι ἀδελφοί,

Ἡ Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ τό κορυφαῖ­ο πρότυπο τοῦ κατά χάριν καί προαίρεσιν θεουμέ­νου ἀν­θρώπου, τήν κορυφή τῶν ἀρετῶν, τό πέλαγος τῆς ἀγάπης, τό ἀσφαλέ­ς καταφύγιο τῶν πονεμένων, τό καύχη­μα τῶν πιστῶν, τήν ἀνεξάντλη­τη βοήθεια τῶν ἀβοήθητων, τήν φιλόστοργη παρηγορία τῶν ἀναγκεμένων, τήν χαρά τῶν πικραμένων, τήν μάνα τῶν ὀρφα­νῶν, τήν ἐλπίδα καί ἐγγύηση τῶν ἁμαρτανό­ντων, τήν ἀ­νύστα­κτη φρουρό τοῦ κό­σμου, τήν ἀκένωτη πηγή τοῦ θείου ἐλέους, τόν ἀστεί­ρευτο ποταμό τῶν θαυ­μάτων, τό τεῖχος τῶν πιστῶν, τό ἀκατάβλητο σκῆπτρο τῶν ὀρθοδόξων, τήν ἀκοίμητη μεσίτρια ὁλοκλήρου τοῦ ἀν­θρωπίνου γένους, πρός τόν μόνον κατ’ ἀπόλυτον ἔννοιαν μεσίτην καί Σωτήρα τοῦ κόσμου Ἰησοῦν Χριστόν. Ἡ Παναγία μας, τονίζει καί πάλιν ὁ Φώτης Κόντογλου, συγγραφέας, ἁγιογράφος καί ἔνθεος στοχαστής, «εἶναι ἡ πικραμένη χαρά τῆς ὀρθοδοξίας! Μονάχα στήν Ἑλλάδα προσκυνιέται ἡ Παναγία μέ τόν πρεπούμενο τρόπο, ἤγουν μέ δάκρυα, μέ πόνο, μέ ταπεινή ἀγάπη, μέ σέβας σάν μητέρα μας καί σάν Μητέρα τοῦ Θεοῦ μας». Εἴθε οἱ ἅγιες προσευχές Της νά σκεπάζουν προστατευτικῶς ὅλους μας.

Χρόνια πολλά, εὐλογημένα καί ἁγιασμένα.

Μετ’ εὐχῶν πατρικῶν

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ὁ Σερρῶν καί Νιγρίτης Θεολόγος

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΣΕΡΡΩΝ ΚΑΙ ΝΙΓΡΙΤΗΣ

ΜΗΝΥΜΑ

τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σερρῶν καί Νιγρίτης κ. Θεολόγου πρός τούς μαθητές καί τίς μαθήτριες τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως πού διαγωνίζονται στίς Πανελλήνιες Σχολικές Ἐξετάσεις.

Ἀγαπητά μου παιδιά,

Μέ τήν χάρη καί τό πλούσιο ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἐφετινή σχολική χρονιά φθάνει στό τέλος της καί μαζί μέ αὐτήν πλησιάζουν οἱ ἡμέρες τῶν πα­νελληνίων ἐξετάσεων, ὅπου θά κληθεῖτε νά δώσετε τόν καλύτερό σας ἑαυτό, ὥστε νά μπορέσετε νά πετύχετε τόν εὐγενικό σας στόχο, τήν εἰσαγωγή σας δηλαδή στά Ἀνώτερα καί Ἀνώτατα Ἐκπαιδευτικά καί Τεχνολογικά Ἱδρύματα τῆς πατρίδας μας.

Κοντά σας σέ αὐτές τίς ἰδιαιτέρως ἀπαιτητικές ἡμέρες εἶναι ὄχι μόνον οἱ γονεῖς καί οἱ δάσκαλοί σας ἀλλά καί ἡ Ἐκκλησία, ἡ φι­λόστοργη πνευματική μητέρα ὅλων μας. Ὅλοι μας προσευχόμαστε γιά σᾶς, ὥστε ὁ Κύριός μας νά σᾶς βοηθήσει, ὥστε νά ἀντα­πο­κριθῆτε μέ ἐπιτυχία στίς ἀπαιτήσεις αὐτῆς τῆς προσπά­θειας. Ὁ Σωτῆ­ρας τοῦ κόσμου, ὁ Κύριος καί Θεός μας Ἰησοῦς Χριστός, εἶναι πάντοτε δίπλα μας σέ κάθε ἀγῶνα μας καί μᾶς ἐνισχύει ὥστε οἱ προσπάθειές μας νά τελεσφοροῦν. Σᾶς παρακα­λῶ ἰδιαιτέρως νά περιορίσετε, κατά τό δυ­νατόν, τήν ἀγωνία αὐτῶν τῶν ἡμερῶν, ὥστε μέ νηφαλιότητα, ψυχραιμία καί καλή προετοιμασία, νά ἔχετε τήν καλύτερη δυνατή ἐπίδοση. Ὁ ἀγῶ­νας τῆς ζωῆς οὔτε ἀρχίζει, οὔτε πολύ περισσότερον τελειώνει μέ αὐτές τίς ἐξετάσεις, οἱ ὁποῖες ἀποτελοῦν ἁπλῶς ἕνα σημαντικό σταθμό στήν ζωή σας. Οὔτε βεβαίως ἡ ἀδιαφορία, ἀλλά οὔτε καί ἡ ἀπολυτοποίηση εἶναι ἡ ἐνδεδειγμένη προ­σέγγι­ση γι’ αὐτές τίς ἐξετά­σεις. Σοβαρότητα, ψυχραιμία, μεθοδικότητα, καλό διάβασμα καί πίστη στόν Θεό. Αὐτές οἱ παράμετροι θά καταξιώσουν τήν προσπάθειά σας.

Σᾶς εὔχομαι ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς μου πλησμονή δυνάμεως καί φωτισμοῦ στόν ὄμορφο αὐτό ἀγώνα σας. Ὁ Θεός νά εἶναι μαζί σας. Σᾶς συνοδεύω, αὐτές τίς ἰδιαίτερες ὥρες, μέ τήν ἀγάπη καί τήν προ­σευχή μου. Καλή ἐπιτυχία!

Μετά πατρικῶν εὐχῶν

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Σερρῶν καί Νιγρίτης Θεολόγος