Ετήσιο Ορθόδοξο Εορτολόγιο

Η εορτή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών

«Ἅγιε Ἄγγελε, ὁ ἐφεστὼς τῆς ἀθλίας μου ψυχῆς καὶ ταλαιπώρου μου ζωῆς, μὴ ἐγκαταλίπῃς με τὸν ἁμαρτωλόν, μηδὲ ἀποστῇς ἀπ᾿ ἐμοῦ διὰ τὴν ἀκρασίαν μου…
(Εὐχή εἰς τόν Φύλακα Ἄγγελον)

Ἡ ἀγάπη τοῦ Παντοδύναμου Θεοῦ δημιούργησε τόν ἀόρατο καί τόν ὁρατό κόσμο, ὥστε νά μετέχουν ὅλοι τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Ὅλα ἔγιναν μέ σειρά καί τάξη. Προηγήθηκε ὁ κόσμος τῶν Ἀγγέλων. Οἱ ἅγιοι Ἄγγελοι εἶναι ἄυλα πνεύματα καί ἀεικίνητα. Ὡς ἐλεύθερα καί αὐτεξούσια ὄντα εἶχαν τήν δυνατότητα ἐπιλογῆς. Μποροῦσαν νά μείνουν κοντά στόν Θεό καί νά μετέχουν τῆς Θείας Χάριτος, μέσα στά πλαίσια μιᾶς ἀνέκφραστης χαρᾶς καί εὐφροσύνης∙ μποροῦσαν ὅμως καί νά ἐπιλέξουν τήν ἀντίθετη ὁδό, ὅπως ἔκανε ὁ Ἑωσφόρος ἐπικεφαλῆς τῶν Ἀγγέλων πού ἐξέπεσαν καί ἀποτελοῦν ἔκτοτε τά τάγματα τῶν Δαιμόνων.

Δημιουργημένοι ἐξαρχῆς ὡς ἀθάνατα ὄντα, τόσον οἱ Ἄγγελοι ὅσον καί οἱ Δαίμονες, δέν ὑπόκεινται στή φθορά τοῦ θανάτου. Καί οἱ μέν Ἄγγελοι δοξολογοῦν ἀκατάπαυστα τόν Θεό, οἱ δέ Δαίμονες ἀπεργάζονται τό κακό καί προσπαθοῦν νά παρασύρουν τούς ἀνθρώπους μακριά ἀπό τή Χάρη Του καί τήν ἐπάνοδο στήν παραδεισιακή κατάσταση, τήν ὁποία ἔχασαν μέ τήν παρακοή καί ἔκπτωση τῶν Πρωτοπλάστων.

Οἱ ἀναφορές τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί οἱ Ἱεροί Πατέρες, μέ τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δημιούργησαν τήν Ἱερά Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, σύμφωνα μέ τήν ὁποία οἱ Ἄγγελοι διαιροῦνται σέ τρεῖς Τάξεις καί ἐννέα Οὐράνια Τάγματα. Ἡ πρώτη Τάξη περιλαμβάνει: τά Ἑξαπτέρυγα Σεραφείμ, τά Πολυόμματα Χερουβείμ καί τούς Θρόνους∙ στή δεύτερη Τάξη διακρίνουμε: τίς Κυριότητες, τίς Δυνάμεις καί τίς Ἐξουσίες∙ ἡ τρίτη Τάξη ἔχει: τίς Ἀρχές, τούς Ἀρχαγγέλους καί τούς Ἀγγέλους.

Σήμερα, ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τή Σύναξη τῶν Ἀρχαγγέλων. Εἶναι ἡ συνάθροιση τῶν ἀγγελικῶν Ταγμάτων καί ἡ διαβεβαίωση τῆς πίστης καί τῆς ἀφοσίωσής τους στόν Θεό, τή στιγμή πού ὁ Ἑωσφόρος δήλωνε μέ ἀλαζονεία ὅτι διαφοροποιεῖται καί ἀκολουθεῖ ἕνα δικό του καταστρεπτικό δρόμο γιά τόν ἴδιο καί τούς ἀνθρώπους πού θά ἐπηρεάσει μέσα στό χρόνο, στερώντας τους τήν Αἰωνιότητα. Μετά τή θλιβερή πτώση τῶν Δαιμόνων ὁ Ἀρχάγγελος Μιχαήλ, ἐκπροσωπώντας ὅλα τά ἀγγελικά Τάγματα, στήθηκε ταπεινά ἐνώπιον τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ καί ἀναφώνησε: «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετά φόβου Θεοῦ»,καί εὐθύς οἱ ἅγιοι Ἄγγελοι ὑποκλίθηκαν ἐνώπιον τοῦ Θρόνου καί ἄρχισαν τό δοξολογικό τους ἔργο. Τοῦτο τό ὑπερθαύμαστο γεγονός τιμοῦμε σήμερα.

Τρία εἶναι τά διδάγματα ἀπό τήν ἑορτή τῶν ἁγίων Ἀρχαγγέλων. Ἔχει εἰπωθεῖ πώς ἡ μεγαλύτερη τέχνη τοῦ Διαβόλου εἶναι νά πείσει τούς ἀνθρώπους πώς δέν ὑπάρχει. Αὐτό προκαλεῖ ἐπανάπαυση καί γενικότερη χαλάρωση, ἐνῶ ἡ ἐγρήγορση καί ἡ ἑτοιμότητα πρέπει νά εἶναι τά ὅπλα τοῦ πιστοῦ. Τό δεύτερο εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια. Οἱ Δαίμονες ἐξέπεσαν ἀπό τόν ἐγωισμό τους. Ἡ οἴηση τούς στέρησε τή Χάρη καί ἔχασαν τήν ἀξία τους. Ἀπό λαμπροφόροι καί πρόξενοι χαρᾶς ἔγιναν σκοτεινά καί ἀπαίσια ὄντα, μηχανευτές τῆς καταστροφῆς. Τό τρίτο δίδαγμα εἶναι ἡ πιστότητα τῶν ἁγίων Ἀγγέλων. Ὁ Ἀρχάγγελος Μιχαήλ μᾶς δίνει τό παράδειγμα. Ἄς ἀναφωνήσουμε κι ἐμεῖς μαζί του αὐτό πού ἐκφωνοῦμε στήν κάθε Θεία λειτουργία κατά τήν ἔναρξη τῆς Ἁγίας Ἀναφορᾶς. Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετά φόβου, γιά νά λατρεύσουμε τόν Θεό, ἀποφεύγοντας τίς ἐνέργειες τοῦ Διαβόλου. Γρηγοροῦμε, ταπεινωνόμαστε καί πιστεύουμε. Ἀντιστεκόμενοι στό κακό ἔχουμε πλάι μας, ἐντός τῆς Ἐκκλησίας, τούς ἁγίους Ἀγγέλους καί ὁ καθένας χωριστά τόν προσωπικό του φύλακα Ἄγγελο, προστάτη τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων μας.

«…Ναί, ἅγιε Ἅγγελε, πρέσβευε ὑπὲρ ἐμοῦ πρὸς τὸν Κύριον τοῦ ἐπιστηρίξαι με ἐν τῷ φόβῳ Αὐτοῦ καὶ ἄξιον ἀναδεῖξαί με δοῦλον τῆς Αὐτοῦ ἀγαθότητος. Ἀμήν.

Μικρό αφιέρωμα στην εορτή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών.

Η Εκκλησία στις 8 Νοεμβρίου εορτάζει τη Σύναξη (ομόνοια, προσοχή, ένωση) των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ και όλων των επουρανίων Δυνάμεων, τιμώντας με αυτό τον τρόπο τη θεάρεστη στάση τους κατά τη στιγμή της πτώσης του Εωσφόρου (Σατανά).

΄Οταν ο Εωσφόρος και αριθμός Αγγέλων εξέπεσαν από τη Χάρη τού Θεού, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ συνέστησε την προσοχή στις αγγελικές δυνάμεις αναφωνώντας «στώμεν καλώς», για να μην ακολουθήσουν τον εκπεσόντα Άγγελο, αλλά να μείνουν ενωμένοι και συναγμένοι κοντά στο Θεό. Όσοι από τους Άγγέλους έπεσαν, αλλοιώθηκαν και σκοτίστηκαν, με αποτέλεσμα πλέον να φθονούν ό,τι τους θυμίζει τον Θεό. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο επιδίδονται συνεχώς σε ανηλεή και πολύπλευρο πόλεμο κατά τού ανθρώπου, που είναι εικόνα τού Θεού, με σκοπό να τον απομακρύνουν από το Δημιουργό του.

Οι Άγγελοι

Οι Άγγελοι είναι φωτεινά και λειτουργικά πνεύματα που δημιουργήθηκαν από το Θεό. Κατατάσσονται σε εννέα τάγματα, τα ονόματα των οποίων είναι: Άγγελοι, Αρχάγγελοι, Αρχές, Εξουσίες, Δυνάμεις, Θρόνοι, Κυριότητες, Χερουβείμ, Σεραφείμ.

Τα λειτουργικά αυτά πνεύματα συνεχώς υμνολογούν το Θεό και υπηρετούν στο έργο της σωτηρίας των ανθρώπων. Μερικοί από αυτούς, μάλιστα, όπως οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ, παρουσιάστηκαν κατά καιρούς σε ανθρώπους, για να αναγγείλουν το θέλημα του Θεού. Στα πλαίσια του έργου αυτού της σωτηρίας, ένας φύλακας άγγελος αποστέλλεται από το Θεό σε κάθε αγωνιζόμενο χριστιανό, για να τον προστατεύει και να τον καθοδηγεί.

Στη Σύναξη των ασωμάτων δυνάμεων αναφέρεται ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης

Του Οσίου Πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου

Εις την Σύναξιν των εννέα Ταγμάτων, Θρόνων, Χερουβίμ, και Σεραφίμ, Κυριοτήτων, Δυνάμεων, και Εξουσιών, Αρχών, Αρχαγγέλων, και Αγγέλων.

Αρχάγγελος Μιχαήλ

Μιχαήλ ο ενδοξότατος και λαμπρότατος ταξιάρχης των ασωμάτων Δυνάμεων, πολλάς ευεργεσίας και χάριτας φαίνεται ότι έδειξεν εις το γένος των ανθρώπων, τόσον εν τη Παλαιά Διαθήκη, όσον και εν τη Νέα, χάριτι του Ευαγγελίου. Σημείωσαι, ότι Μιχαήλ θέλει να ειπή, δύναμις Θεού, ή αρχιστράτηγος δυνάμεως Kυρίου. Διότι αυτός εφάνη πρώτον εις τον Πατριάρχην Αβραάμ. Έπειτα εις τον Λώτ, όταν ελύτρωσεν αυτόν με τας θυγατέρας του από το θεόπεμπτον πύρ, και από την καταστροφήν των Σοδόμων. Μετά ταύτα εφάνη εις τον Πατριάρχην Ιακώβ, όταν ελύτρωσεν αυτόν από τας φονικάς χείρας του αδελφού του Ησαύ. Αυτός επροπορεύετο έμπροσθεν της παρεμβολής των υιών Ισραήλ, όταν ελευθερώθησαν από την σκλαβίαν των Αιγυπτίων, και με τον στύλον του πυρός και της νεφέλης, ευκόλυνεν εις εκείνους την δυσκολίαν της οδοιπορίας. Αυτός εφάνη εις τον μάντιν Βαλαάμ, όταν εκείνος επήγαινε διά να καταρασθή τον Ισραηλιτικόν λαόν, φοβερίζωντας αυτόν, και φανερά εμποδίζωντας από το τοιούτον κίνημα. Αυτός και προς τον Ιησούν του Ναυή ερωτήσαντα, απεκρίθη. «Εγώ αρχιστράτηγος Κυρίου νυνί παραγέγονα». Ούτος και εν τη νέα χάριτι εχώνευσε τους ποταμούς, τους οποίους μίαν φοράν απέλυσαν οι δυσσεβείς εναντίον του εν Χώναις αγιάσματός του, και εναντίον του θείου Ναού του. Και άλλα δε πολλά ιστορούνται δι’ αυτόν εν ταίς θεοπνεύστοις Γραφαίς. Διά τούτο και ημείς προστάτην αυτόν και φύλακα της ζωής ημών προβαλλόμενοι, την πάνσεπτον αυτού πανήγυριν εορτάζομεν σήμερον, η οποία και Σύναξις ονομάζεται δι’ αιτίαν τοιαύτην.

Ο διά υπερβολήν υπερηφανίας επαρθείς κατά του πάντων Ποιητού και Δεσπότου Διάβολος, και καυχησάμενος να βάλη τον θρόνον του επί των νεφελών του ουρανού, και να γένη όμοιος τω Υψίστω, καθώς περί αυτού γράφει ο Ησαΐας (Ησ. ιδ΄, 14), ούτος, λέγω, επειδή ευθύς οπού ενόησε ταύτα και εβουλήθη, εξέπεσεν από την ουράνιον δόξαν και από το αρχαγγελικόν αυτού αξίωμα. Καθώς είπεν εν Ευαγγελίοις ο Κύριος. «Εθεώρουν τον Σατανάν ως αστραπήν εκ του ουρανού πεσόντα» (Λουκ. ι΄, 18). Ομοίως δε και το υποτασσόμενον εις αυτόν τάγμα των Αγγέλων, απεσκίρτησεν από Θεού διά υπερηφάνειαν, διά τούτο εξέπεσε και αυτό μαζί με τον αρχηγόν του Διάβολον. Και έγιναν όλοι ομού σκοτεινοί αντί φωτεινοί. Και δαίμονες, αντί Άγγελοι.

Τότε λοιπόν λέγεται, ότι ο μέγας ούτος αρχιστράτηγος Μιχαήλ, βλέπωντας την ελεεινήν των Αγγέλων έκπτωσιν, εκατάλαβε την αιτίαν της τοιαύτης εκείνων πτώσεως. Και δια τούτο με την υποταγήν και ταπείνωσιν, την οποίαν έδειξεν ως δούλος ευχάριστος και οικέτης πιστός προς τον εδικόν του Δεσπότην Θεόν, διεφύλαξε, τόσον την εδικήν του δόξαν και λαμπρότητα, την παρά Θεού χαρισθείσαν, όσον και την δόξαν των άλλων Αγγελικών ταγμάτων. Όθεν δια την υποταγήν και ευγνωμοσύνην του ταύτην, εδιωρίσθη παρά του Θεού Παντοκράτορος, να ήναι πρώτος των Αγγελικών τάξεων. Συνάξας γαρ και ενώσας εις εν τους χορούς των Αγγέλων, εφώναξεν εις αυτούς το «Πρόσχωμεν». Ήτοι ας προσέξωμεν και ας εννοήσωμεν, τί έπαθον ούτοι οι εκπεσόντες δαίμονες δια την υπερηφανίαν τους, οίτινες προ ολίγου ήτον μαζί με ημάς Άγγελοι. Και ας στοχασθώμεν τί μεν είναι ο Θεός, τί δε είναι ο Άγγελος. Ο μεν γαρ Θεός, είναι Δεσπότης και Δημιουργός ημών των Αγγέλων. Ημείς δε οι Άγγελοι, είμεθα δούλοι και κτίσματα του Θεού. Και έτζι ανύμνησε και εδόξασε τον των απάντων Θεόν, αναβοήσας εκείνον βέβαια τον θείον και αγγελικόν ύμνον με όλους τους Αγγέλους, «Άγιος, Άγιος, Άγιος Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης αυτού».

Σημείωσαι, ότι μερικοί Διδάσκαλοι προσαρμόζουσιν εις την πτώσιν ταύτην του εωσφόρου, και των δαιμόνων και εις την ανδραγαθίαν του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, τα ρητά εκείνα της Αποκαλύψεως τα λέγοντα· «Kαι εγένετο πόλεμος εν τω ουρανώ, ο Μιχαήλ και οι Άγγελοι αυτού, επολέμησαν μετά του δράκοντος. Kαι ο δράκων επολέμησε και οι Άγγελοι αυτού και ουκ ίσχυσαν. Ούτε τόπος ευρέθη αυτών έτι εν τω ουρανώ. Kαι εβλήθη ο δράκων ο μέγας. Ο όφις ο αρχαίος, ο καλούμενος Διάβολος. Kαι ο Σατανάς, ο πλανών την οικουμένην όλην εβλήθη εις την γην. Kαι οι Άγγελοι αυτού μετ’ αυτού εβλήθησαν» (Αποκάλ. ιβ΄, 7). Λέγει δε και ο Kορυφαίος Πέτρος· «Ει γαρ ο Θεός Αγγέλων αμαρτησάντων ουκ εφείσατο, αλλά σειραίς ζόφου ταρταρώσας παρέδωκεν εις κρίσιν τετηρημένους» (Β΄ Πέτ. β΄, 4).

Αλλά και ο Απόστολος Ιούδας ούτω φησίν· «Αγγέλους τε τους μη τηρήσαντας την εαυτών αρχήν, αλλά απολιπόντας το ίδιον οικητήριον, εις κρίσιν μεγάλης ημέρας, δεσμοίς αϊδίοις υπό ζόφον τετήρηκεν» (6).

Έφη δε και ο θεολόγος Γρηγόριος· «Πρώτον μεν εννοεί ο Θεός τας αγγελικάς δυνάμεις και ουρανίους. Kαι το εννόημα έργον ήν, Λόγω συμπληρούμενον και Πνεύματι τελειούμενον. Kαι ούτως υπέστησαν λαμπρότητες δεύτεραι, λειτουργοί της πρώτης λαμπρότητος… Βούλομαι μεν ειπείν, ότι ακινήτους (υποληπτέον ταύτας) προς το κακόν, και μόνην εχούσας την του καλού κίνησιν. Άτε περί Θεόν ούσας, και τα πρώτα εκ Θεού λαμπομένας. (Τα γαρ ενταύθα, δευτέρας ελλάμψεως.) Πείθει δε με μη ακινήτους, αλλά δυσκινήτους και υπολαμβάνειν ταύτας και λέγειν, ο διά την λαμπρότητα εωσφόρος, σκότος διά την έπαρσιν και γενόμενος και λεγόμενος. Αί τε υπ’ αυτόν αποστατικαί δυνάμεις, δημιουργοί της κακίας τη του καλού φυγή, και ημίν πρόξενοι» (Λόγ. εις την Χριστού Γέννησιν).

Και τούτο δε ενταύθα σημείωσαι, ότι ο Θεοδώρητος λέγει, πως εξέπεσαν από όλας τας τάξεις των Αγγέλων, συμπεραίνωντας τούτο από το λόγιον του Αποστόλου Παύλου το λέγον· «Ουκ έστιν ημίν η πάλη προς αίμα και σάρκα· αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας». Ούτω γαρ επί λέξεως λέγει· «Εκ των αγίων ήσαν ταγμάτων οι πονηροί δαίμονες. Αλλά και διά πονηρίαν, της τάξεως εκείνης εξέπεσαν. Έχουσι δε και νυν τας προσηγορίας εις έλεγχον της βδελυρίας». Συμφωνεί εις τούτο και ο θείος Ιερώνυμος, ότι δηλαδή οι εκπεσόντες Άγγελοι, εξέπεσον, όχι από ένα τάγμα, αλλά από πολλά. Βεβαιοί δε τον λόγον του από το αυτό ρητόν του μεγάλου Παύλου.

Αγκαλά και ο θεοφόρος Μάξιμος, και ο Δαμασκηνός Ιωάννης, θέλουσιν ότι από την ενάτην μόνην τάξιν των Αγγέλων, να έπεσον όσοι Άγγελοι έπεσον. Τον δε εωσφόρον, ο μεν Χρυσόστομος, πρώτον των Αγγέλων λέγει και ότι αυτός εξετραχηλίσθη από τον αγγελικόν κολοφώνα. Τω δε Χρυσοστόμω, συμφωνεί ο ιερός Αυγουστίνος και ο Διάλογος. Kαι ο Ιερώνυμος δε ανώτατον αυτόν πάντων των Αγγέλων υπέλαβε. Ο δε Τερτυλλιανός, εξέχοντα και σοφώτατον αυτόν πάντων είπε, και απλώς, ο εωσφόρος από το τάγμα των Σεραφίμ εξέπεσε· καν και ο ανωτέρω Δαμασκηνός και ο θείος Μάξιμος, πρώτον αυτόν είπον της ενάτης τάξεως των Αγγέλων.

Περί δε του πλήθους των Αγγέλων λέγει ο Χρυσορρήμων· «Ότι γαρ άπας ο αήρ, Αγγέλων εμπέπλησται, άκουσον τί φησιν ο Παύλος. “Οφείλουσιν αι γυναίκες εξουσίαν έχειν επί της κεφαλής διά τους Αγγέλους”» (Λόγ. εις την Ανάληψιν, τόμω ε΄ της εν Ετόνη εκδόσεως).

Σημειούμεν ενταύθα, ότι επειδή το Μυστήριον τούτο της των Αγγέλων Συνάξεως παρελάβομεν εξ αρχαίας παραδόσεως, καθώς γράφεται παρά πολλοίς χειρογράφοις Συναξαρισταίς, θαυμάζω, πως τινες καίτοι σοφοί όντες, εμοί γούν τω ασόφω ουκ έδωκαν νοήσαι, πως εθάρσησαν να ειπούν, ότι αυτό είναι μύθος και μυθάριον! αποστολικόν γαρ παράγγελμα είναι, κατά τον Μέγαν Βασίλειον, το να κρατώμεν τας παραδόσεις, ας παρελάβομεν. Kαι αυτοί δε οι τούτο λέγοντες, πολλά λέγουσιν αλλαχού περί φυλακής των εκκλησιαστικών παραδόσεων, όπου γε την αρχαίαν παράδοσιν ταύτην βεβαιούσι και άλλοι, ων είς εστι και ο Φιλαδελφείας Μακάριος ο Χρυσοκέφαλος, έν τε τω εις τους Ταξιάρχας λόγω, και εν τω εις τα εννέα τάγματα. Ει δε και προβάλλουσιν, ότι εν τη ουρανίω Ιεραρχία τάξις απαράβατός εστι, φωτίζεσθαι και τελειούσθαι τας κατωτέρω τάξεις των Αγγέλων υπό των ανωτέρω, αποκρινόμεθα ότι ναί. Τούτο αληθεύει εν όσω ασύγχυτος μένει η τάξις εκάστης χοροστασίας. Τότε δε εν τη πτώσει του εωσφόρου πόλεμος εγένετο εν τω ουρανώ, κατά την ιεράν Αποκάλυψιν. Όθεν πάσα η τάξις και αρμονία των υπερκοσμίων ουσιών συνεχύθη και ανεστράφη, καθότι έπεσον και από τα ανώτερα του αρχαγγελικού τάγματος, εκ του οποίου ήτον ο Μιχαήλ. Kαι τούτο βεβαιούται από τα λόγια του Αποστόλου. «Ουκ έστιν ημίν, λέγοντος, η πάλη προς αίμα και σάρκα. Αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας». Δείκνυται γαρ εκ του ρητού τούτου, ότι κατά τον θείον Ιερώνυμον και τον Θεοδώρητον τους ερμηνεύοντας το ρητόν αυτό, οι εκπεσόντες Άγγελοι, δεν έπεσον από ένα μόνον τάγμα, αλλά από πολλά και ανώτερα του τάγματος των Αρχαγγέλων, οποίαι είναι αι Αρχαί και αι Εξουσίαι. Kαι αφίνω να λέγω, ότι, κατά τον Χρυσόστομον, και Αυγουστίνον, και Διάλογον, και Ιερώνυμον, ο εωσφόρος ήτον ανώτατος πάντων των Αγγέλων, και εξέπεσεν εκ του αγγελικού κολοφώνος. Επειδή λοιπόν αύται αντιστρέψασαι την τάξιν, αντί να μυήσουν και να φωτίσουν τα κατώτερα τάγματα εις το αγαθόν, εμύησαν αυτά εις το κακόν και εσκότισαν, τούτου χάριν ο Αρχάγγελος Μιχαήλ σταθείς εν τη οικεία τάξει του αγαθού, εμύησε τας ανωτέρω Αρχάς και Εξουσίας να μένουν εν τη τάξει του αγαθού καθ’ ην εκτίσθησαν. Τί λοιπόν άτακτον, ή άτοπον ακολουθεί, ανίσως ο κατώτερος Μιχαήλ και μείνας εν τω αγαθώ, βλέπων τας ανωτέρω Αρχάς και Εξουσίας να εκπίπτουν του αγαθού, εμύησεν αυτάς και εδίδαξε να μένουν εν τω αγαθώ; Βέβαια ουδέν.

Kαι εν τη καθ’ ημάς γαρ ιεραρχία, του Ιερέως και Ιεράρχου ατακτούντων και κακώς φρονούντων, και Διάκονος και Μοναχός ευτακτούντες και ορθώς φρονούντες, δύνανται νουθετήσαι και ευτακτήσαι αυτούς, καθώς τα παραδείγματά εισι πάμπολλα. Σημείωσαι όμως ότι η ανωτέρω περικοπή, η κατά το τέλος του Συναξαρίου γραφομένη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, ήτοι η λέγουσα αυτολεξεί· «Το τοιούτον ουν μυστήριον εξ αρχαίας παραδόσεως παραλαβόντες την παρούσαν εορτήν εορτάζομεν, Σύναξιν αυτήν ονομάζοντες, ως είρηται». Αύτη, λέγω, κακώς παρελείφθη από τους τετυπωμένους Συναξαριστάς. Ει γαρ προσέκειτο, ουκ άν, οίμαι, μύθον το Συναξάριον τούτο οι ανωτέρω ωνόμασαν, ως φύλακες των εκκλησιαστικών παραδόσεων.

Το τοιούτον λοιπόν μυστήριον εξ αρχαίας παραδόσεως παραλαβόντες ημείς, την παρούσαν εορτήν εορτάζομεν. Σύναξιν αυτήν ονομάζοντες των Αγγέλων: τουτέστι προσοχήν, ομόνοιαν και ένωσιν.

Αρχάγγελος Γαβριήλ

Μαζί δε με τον Αρχάγγελον Μιχαήλ εορτάζομεν σήμερον και τον ωραιότατον και χαριέστατον Αρχάγγελον Γαβριήλ. Διατί και αυτός πολλάς ευεργεσίας εποίησεν εις το ανθρώπινον γένος, τόσον εν τη Παλαιά, όσον και εν τη Νέα Διαθήκη. Γαβριήλ δε θέλει να ειπή, Θεός και άνθρωπος, κατά τον Πρόκλον Kωνσταντινουπόλεως. Δια τούτο και αυτός υπηρέτησεν εξαιρέτως εις το μυστήριον της ενσάρκου οικονομίας του Θεανθρώπου Λόγου. Το περί του Αρχαγγέλου Γαβριήλ τούτο Συναξάριον ημείς προσεθήκαμεν.

Επειδή πάντη ανάρμοστον και ανακόλουθον είναι, να λέγεται μεν η εορτή αύτη των δύω Αρχιστρατήγων Μιχαήλ και Γαβριήλ, και πάντα τα τροπάρια και οι Kανόνες να αναφέρωσι περί των δύω Αρχαγγέλων. Έπειτα δε εν τω Συναξαρίω, να αναφέρεται μόνος ο Μιχαήλ.

Εν μεν γαρ τη προφητεία του Δανιήλ φέρεται αυτολεξεί το όνομά του, όταν εξήγησεν εις τον Δανιήλ την όρασιν, οπού είδε περί των βασιλέων Μήδων και Περσών και Ελλήνων. «Γαβριήλ, γαρ φησι, συνέτισον εκείνον (τόν Δανιήλ δηλ.) την όρασιν» (Δαν. η΄, 16). Και πάλιν ο αυτός Γαβριήλ εφανέρωσεν εις τον αυτόν Δανιήλ, ότι μετά εβδομήκοντα εβδομάδας χρόνων, ήγουν μετά τετρακοσίους εννενήντα επτά χρόνους, έχει να έλθη ο Χριστός. «Και ιδού, φησιν, ανήρ Γαβριήλ, Νν είδον εν τη οράσει εν τη αρχή πετόμενος, και ήψατό μου ωσεί ώραν θυσίας εσπερινής, και συνέτισέ με», και τα εξής (Δαν. θ΄, 21). Αυτός είναι οπού ευηγγέλισε και την γυναίκα του Μανωέ, ότι έχει να γεννήση τον Σαμψών. Αυτός είναι οπού ευηγγέλισε τον Ιωακείμ και την Άνναν, ότι μέλλουν να γεννήσουν την κυρίαν και Δέσποιναν Θεοτόκον.

Εν δε τη Νέα Διαθήκη, αυτός είναι οπού ευηγγέλισε τον Ζαχαρίαν, εστώς εκ δεξιών επί του θυσιαστηρίου του θυμιάματος, ότι έχει να γεννήση τον μέγαν Ιωάννην τον Πρόδρομον. Αυτός έτρεφε και την Αειπάρθενον Μαριάμ δώδεκα χρόνους μέσα εις τα Άγια των Αγίων με τροφήν ουράνιον. Αυτός δή αυτός, και ποίος αμφιβάλλει, ευηγγέλισε την αυτήν Θεοτόκον, ότι μέλλει να γεννήση εκ Πνεύματος Αγίου τον Υιόν και Λόγον του Θεού. Αυτός εφάνη εις το όραμα του Ιωσήφ, ως θέλουσι πολλοί, και είπεν εις αυτόν να μη φοβηθή, αλλά να παραλάβη Μαριάμ την γυναίκά του, επειδή το εν αυτή γεννηθέν εκ Πνεύματός εστιν Αγίου. Αυτός εφάνη και εις τους ποιμένας και ευηγγέλισεν αυτούς, ότι ετέχθη ο Σωτήρ του κόσμου Χριστός. Και αυτός εν οράματι είπεν εις τον Ιωσήφ να πάρη το Παιδίον και την Μητέρα αυτού και να φύγη εις Αίγυπτον. Και πάλιν αυτός ο ίδιος είπεν αυτώ να επιστρέψη εις την γην Ισραήλ. Πολλοί δε των ιερών διδασκάλων και ασματογράφων γνωματεύουσιν, ότι ο θείος Γαβριήλ ήτον ο λευχειμονών εκείνος Άγγελος, όστις κατελθών από τον Ουρανόν, απεκύλισε τον λίθον από της θύρας του μνημείου του ζωοδότου Ιησού, και εκάθητο επάνω αυτού. Και αυτός ήτον ο ευαγγελίσας τας Μυροφόρους περί της αναστάσεως του Κυρίου. Και διά να ειπούμεν καθολικώς, ο θειότατος Γαβριήλ υπηρέτησεν εις το Μυστήριον της ενσάρκου οικονομίας του Θεού Λόγου απ’ αρχής έως τέλους. Δια τούτο και η Εκκλησία του Χριστού παρέλαβε να συνεορτάζη αυτόν μαζί με τον Αρχάγγελον Μιχαήλ, και να επικαλήται την παρ’ αυτού χάριν και βοήθειαν.

Πηγή: Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας: Πνευματικά Θησαυρίσματα

Ο κόσμος των Αγγέλων

(Αρχιμανδρίτου Ιωάννου Καραμούζη)

Η Αγία Γραφή και η Ιερά Παράδοση φιλοξενούν πολυάριθμες μαρτυρίες σχετικά με την ύπαρξη και τη δράση των αγγέλων. Μετά από τη πτώση των πρωτοπλάστων άγγελοι φυλάσσουν το Παράδεισο, άγγελοι διδάσκουν στον Αδάμ τον τρόπο καλλιέργειας της γης, ενώ άγγελοι εμφανίζονται στον Αβραάμ, το Λωτ, κατά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο και σε πολλούς από τους προφήτες. Στο κείμενο της Καινής Διαθήκης οι άγγελοι μνημονεύονται σε πολλά χωρία, εκ των οποίων τα ενδεικτικότερα είναι κατά τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και καθ΄ όλη τη πορεία του Ιησού από τη Γέννηση μέχρι και την Ανάληψή του.

Δημιουργία και σκοπός ύπαρξης των αγγέλων

Οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πριν από τον υλικό κόσμο, αφού στο βιβλίο της Π.Δ. «Ιώβ» παρουσιάζεται ο Θεός να μιλά και να ομολογεί ότι μόλις δημιούργησε τα άστρα, όλοι οι άγγελοι τον ύμνησαν με δοξολογίες.

Ενώ και ο Μέγας Βασίλειος αναφέρει ότι πριν τη δημιουργία του υλικού κόσμου υπήρχε υπέρχρονη και πρεσβύτερη κατάσταση, που είναι ο κόσμος των αγγέλων.

Ο τρόπος με τον οποίο δημιουργήθηκαν από το Θεό δεν μας είναι γνωστός. Ωστόσο μπορούμε να λάβουμε μία εικόνα γι΄ αυτόν μέσα από την διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, ο οποίος λέγει ότι οι αγγελικές δυνάμεις δημιουργήθηκαν μόλις ο Θεός συνέλαβε την ιδέα της δημιουργίας τους. Δηλαδή η απόφαση του Θεού να δημιουργήσει τον αγγελικό κόσμο, σήμανε ταυτόχρονα και τη δημιουργία του.

Ο σκοπός της δημιουργίας των αγγέλων δεν έχει να κάνει με κάποια ανάγκη του Θεού. Δεν είναι δυνατό ο υλικός ή ακόμη και αυτός ο πνευματικός κόσμος να μπορεί να προσφέρει κάτι επιπλέον στη δόξα του Θεού. Ο σκοπός της δημιουργίας των αγγέλων φανερώνεται από τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, ο οποίος λέγει ότι ο Θεός τους έδωσε ύπαρξη και ζωή γι΄ αυτούς τους ίδιους, με κίνητρο την «εκστατική» του αγάπη και αγαθότητα και με σκοπό να συμμεριστούν ως λογικά όντα τη μακαριότητά του. Μετέχουν στη Θεία μακαριότητα και τρέφονται με τη διαρκή θέα του προσώπου του Θεού. Ωστόσο αυτή η συμμετοχή στη θεία μακαριότητα ωθεί τις αγγελικές δυνάμεις σε μία συνεχή ανοδική πορεία, σε μία πορεία προς τη πνευματική τελειότητα.

Φύση και Χαρακτηριστικά των αγγέλων

Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός προσπαθώντας να δώσει έναν ορισμό περί των αγγέλων λέγει ότι είναι φύσεις νοερές, αεικίνητες, αυτεξούσιες, ασώματες. Υπηρετούν το θεό και είναι κατά χάριν αθάνατες. Η φύση των αγγέλων είναι πνευματική. Επειδή όμως απολύτως άϋλος και ασώματος νοείται μόνο ο θεός, γι΄ αυτό το αγγελικό σώμα νοείται ως αιθέριο, πυροειδές, ταχύτατο και πολύ λεπτότερο από τη γνωστή μας ύλη.

Οι άγγελοι ως προς τη προαίρεση είναι ελεύθεροι και τρεπτοί, έχοντας δυνατότητα να προκόπτουν στο αγαθό, αλλά και να τρέπονται στο κακό. Οι νοερές δυνάμεις διαθέτουν σύμφωνα με τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά νου και λόγο, δίχως όμως «πνεύμα ζωοποιό» επειδή δεν έχουν σώμα. Γι΄ αυτό δεν συνάγουν τη θεία γνώση μέσα από τις αισθήσεις ή από αναλύσεις λογισμών, αλλά μένοντας καθαροί από κάθε υλικό στοιχείο συλλαμβάνουν τα νοητά νοερώς και αϋλως. Παρ΄ όλη τη καθαρότητα και απλότητα της αγγελικής φύσης, οι άγγελοι είναι δεκτικοί της κακίας. Έτσι μπορούν να επιλέξουν τη συνεχή προαγωγή στην άνωθεν Γνώση και τη κοινωνία της Αγάπης ή την άρνηση αυτής της Αγαθότητας. Αποτέλεσμα της ελευθερίας τους είναι και η πτώση του τάγματος του Εωσφόρου. Αυτό το αγγελικό τάγμα δεν αρκέστηκε στη θαυμαστή λαμπρότητά του, αρνήθηκε την ιεραρχημένη πρόοδο της θείας γνώσης και θέλησε τη πλήρη και άμεση εξομοίωσή του με το Θεό. Γι΄ αυτό το λόγο ηθελημένα δόθηκε στη κακία, στερήθηκε την αληθινή ζωή, την οποία μόνο του (το τάγμα των δαιμόνων) αρνήθηκε. Κατ΄ αυτό τον τρόπο έγιναν πνεύματα νεκρά αφού απέβαλαν την αληθινή ζωή και δεν αισθάνονται κόρο από την ορμή τους προς τη κακία προσθέτοντας με άθλιο τρόπο διαρκώς κακία επάνω στην ήδη υπάρχουσα.

Οι άγγελοι όμως που δεν ακολούθησαν τον Εωσφόρο στην αποστασία του, απέκτησαν το χάρισμα της τέλειας ατρεψίας και ακινησίας προς το κακό. Αυτό συνέβη με την ενανθρώπηση, τη σταυρική θυσία και την ανάσταση του Χριστού, αφού έμαθαν ότι ο δρόμος που οδηγεί στην ομοίωση με το Θεό δεν είναι η έπαρση, αλλά η ταπείνωση.

Η ακινησία των αγγέλων προς το κακό δεν σημαίνει ότι εξαφανίζεται το αυτεξούσιό τους, αλλά ότι εξαγιάζεται με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Οι άγγελοι έχουν μεγαλύτερες και ανώτερες γνωστικές ικανότητες από τους ανθρώπους. Βέβαια δεν είναι ούτε παντογνώστες, ούτε παντοδύναμοι όπως ο Θεός.

Δεν προγνωρίζουν τα μέλλοντα, παρά μόνο αν τους τα αποκαλύψει ο Θεός, ούτε γνωρίζουν τι ακριβώς κρύβεται στη καρδιά κάθε ανθρώπου. Δεν γνωρίζουν πότε θα γίνει η συντέλεια του κόσμου και η Δευτέρα παρουσία του Χριστού. Η μετακίνησή τους γίνεται ταχύτατα, αλλά δεν είναι πανταχού παρόντες. Κάθε φορά βρίσκονται σε συγκεκριμένο τόπο, δίχως να γνωρίζουν το τι συμβαίνει αλλού.

Δεν έχουν φύλο, γιατί η φύση τους είναι πνευματική, ενώ δεν χρειάζονται τροφή για να ζήσουν, ή ανάπαυση για να ξεκουραστούν, αλλά ούτε πεθαίνουν και ούτε πολλαπλασιάζονται. Η αθανασία τους δεν πηγάζει από τη φύση τους, αλλά επειδή μετέχουν «κατά χάριν» στην αγιότητα του Θεού.

Διάταξη των αγγέλων

Ο αριθμός των αγγελικών όντων είναι ανυπολόγιστος και απροσμέτρητος. Ο ίδιος ο Ιησούς ομιλεί στη Γεσθημανή για περισσότερες από δώδεκα λεγεώνες αγγέλων, ενώ ο Ευαγγελιστής Ιωάννης μαρτυρεί ότι είδε και άκουσε γύρω από το Θεϊκό θρόνο χορωδία από μυριάδες μυριάδων και χιλιάδες χιλιάδων αγγέλων.

Όλοι αυτοί οι αναρίθμητοι άγγελοι είναι οργανωμένοι σε τάγματα ή αλλιώς σε τάξεις. Συγκεντρώνοντας τις αναφορές σε αυτό το θέμα του Προφήτη Ησαϊα, του προφήτη Ιεζεκιήλ, του αποστόλου Παύλου, του αγίου Διονυσίου του αρεοπαγίτη και του Οσίου Νικήτα Στηθάτου, μπορούμε να καταλήξουμε στα εξής:

Τα τάγματα των αγγέλων είναι εννέα, τα οποία ταξινομούνται σε τρεις τρίχορες ιεραρχίες ή ταξιαρχίες, κατά τον ακόλουθο τρόπο: Σεραφείμ, Χερουβείμ, Θρόνοι – Κυριότητες, Δυνάμεις, Εξουσίες – Αρχές, Αρχάγγελοι, Άγγελοι.

Ιδίωμα της πρώτης ιεραρχίας είναι η πύρινη σοφία και η γνώση των ουρανίων, ενώ έργο τους ο θεοπρεπής ύμνος του «γελ». Η δεύτερη ιεραρχία έχει ως ιδίωμα τη διευθέτηση των μεγάλων πραγμάτων και την διενέργεια των θαυμάτων, ενώ έργο τους είναι ο τρισάγιος ύμνος «Άγιος, Άγιος, Άγιος». Τέλος ιδίωμα της τρίτης ιεραρχίας είναι να εκτελούν θείες υπηρεσίες και έργο τους αποτελεί ο ύμνος «Αλληλούϊα».

Πέρα από τα ονόματα των εννέα τάξεων, η Αγία Γραφή μας φανερώνει και τα προσωπικά ονόματα ορισμένων αγγέλων. Γνωρίζουμε το Γαβριήλ, που σημαίνει «ήρωας του Θεού», από την εμφάνισή του στο προφήτη Δανιήλ, στο προφήτη Ζαχαρία και στη Θεοτόκο. Γνωρίζουμε το Μιχαήλ, που σημαίνει «τις ως ο Θεός ημών», ενώ εμφανίζεται πολλές φορές στη Παλαιά Διαθήκη. Ο Ραφαήλ είναι ο τρίτος άγγελος που γνωρίζουμε, το όνομά του σημαίνει «ο Κύριος θεραπεύει» και εμφανίζεται στον Τωβίτ μεταφέροντας τις ανθρώπινες προσευχές στο θρόνο του Θεού. Τέλος γνωστός από την εβραϊκή παράδοση είναι και ο Ουριήλ.

Έργο των αγγέλων

Οι άγγελοι πραγματοποιούν τριπλό έργο. Πρώτα απ΄ όλα δοξολογούν ακατάπαυστα το Θεό. Αυτή η δοξολογία δεν τους έχει επιβληθεί ως εντολή, αλλά είναι τελείως αυθόρμητη, που ξεπηγάζει από τους ίδιους, όταν αντικρύζουν το κάλλος του Θεϊκού προσώπου και τα μεγαλεία της δημιουργίας του. Τη νύχτα των Χριστουγέννων π.χ. εμφανίσθηκε πλήθος στρατιάς ουρανίου που αινούσε το Θεό για το γεγονός της θείας ενσαρκώσεως.

Το δεύτερο έργο τους είναι η διακονία στη Θεία Οικονομία. Νιώθουν τόση αγάπη και ευγνωμοσύνη προς το Πλάστη τους και σφοδρή επιθυμία για τη δική τους πρόοδο, ώστε να διακονούν τα μυστήρια της Θείας Οικονομίας. Τα αγγελικά τάγματα μεταδίδουν ιεραρχικά το φωτισμό και τη γνώση το ένα στο άλλο. Τις αποκαλύψεις του Θεού τις διδάσκουν οι ανώτερες τάξεις στις κατώτερες και όταν επιτρέψει ο Θεός να αποκαλυφθεί κάποιο μυστήριο σε νου αγίου ανθρώπου, αυτό θα γίνει ιεραρχικά.

Το τρίτο έργο των αγγελικών δυνάμεων αφορά τη σωτηρία των ανθρώπων. Με αυτό επιφορτίσθηκαν μετά την δημιουργία του ανθρώπου και το επιτελούν με ιδιαίτερη προθυμία και χαρά, αφού κάθε φορά που μετανοεί ένας άνθρωπος για τις αμαρτίες του, πανηγυρίζουν και χαίρονται στον ουρανό.

Στο αρχαιότατο έργο «ποιμήν» του Ερμά, γίνεται λόγος για τον προσωπικό φύλακα άγγελο κάθε ανθρώπου. Αυτός μάλιστα είναι τρυφερός, σεμνός, πράος, διδάσκει στην ανθρώπινη καρδιά τη δικαιοσύνη και το δρόμο προς το αγαθό. Και άλλοι πατέρες της εκκλησίας μας διδάσκουν ότι απαραίτητη προϋπόθεση παραμονής του φύλακα αγγέλου δίπλα στον άνθρωπο, είναι ο άγιος βίος, διαφορετικά απομακρύνεται εξ΄ αιτίας των πονηρών και αμαρτωλών έργων. Ο άγγελος αυτός παρηγορεί στις θλίψεις, βοηθά στους πόνους, συμπάσχει με τον άνθρωπο, τον οδηγεί στη μετάνοια και τον προστατεύει από ορατούς και αόρατους εχθρούς.

Εκτός όμως από το φύλακα άγγελο του κάθε ανθρώπου, υπάρχουν και οι φύλακες άγγελοι των εθνών, των πόλεων και των κατά τόπους εκκλησιών. Στη Παλαιά Διαθήκη στο βιβλίο του Δευτερονομίου ο Θεός διαμοιράζει τα έθνη και τοποθετεί τα όρια των εθνών σύμφωνα με τον αριθμό των αγγέλων του. Έπειτα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρατηρεί ότι ο Θεός έχει εγκαταστήσει σε κάθε πόλη στρατόπεδα αγγέλων που αναχαιτίζουν τις επιθέσεις των δαιμόνων. Ενώ τέλος ο άγιος Ιππόλυτος είναι ιδιαίτερα σαφής, όταν παρομοιάζει την εκκλησία με πλοίο που έχει ναύτες τους αγγέλους.

Τιμή των αγγέλων

Η ορθόδοξη εκκλησία τιμούσε πάντοτε τους αγγέλους. Η δε τιμητική τους προσκύνηση διακηρύχθηκε επίσημα από τη Ζ΄ οικουμενική σύνοδο σε αντιδιαστολή προς τη λατρεία που αφορά μόνο το πρόσωπο του Θεού.

Στον εβδομαδιαίο λειτουργικό κύκλο των ακολουθιών, η Δευτέρα αφιερώνεται στις αγγελικές δυνάμεις. Δύο παρακλητικοί κανόνες αφορούν το φύλακα άγγελο και τις επουράνιες Δυνάμεις.

Ο ετήσιος λειτουργικός κύκλος σηματοδοτείται από έξι εορτές αφιερωμένες στον αγγελικό κόσμο, με κυρίαρχη εκείνη της 8ης Νοεμβρίου, κατά την οποία εορτάζεται η σύναξη των αγγέλων υπό τον αρχάγγελο Μιχαήλ ως αντίσταση κατά της αποστασίας του Εωσφόρου.

Αλλά η κατεξοχήν τιμή των αγγέλων γίνεται στη Θεία Λειτουργία. Εκεί, ο λαός του Θεού στη γη και οι στρατιές του ουρανού με ένα στόμα, σε μία κοινή λειτουργική σύναξη προσφέρουν στο Θεό δοξολογία. Μαζί με τους ιερείς συνέρχονται στο θυσιαστήριο και συλλειτουργούν τη θεϊκή αγαθότητα. Μαζί κυκλώνουν την αγία Τράπεζα και τα τίμια δώρα, διά χειρός αγγέλου αναφέρονται εις οσμήν ευωδίας πνευματικής στο υπερουράνιο και νοερό θυσιαστήριο.

Ωστόσο, εκείνοι που τιμούν ιδιαίτερα τους αγγέλους είναι οι μοναχοί. Μέσα από την διαρκή προσευχή τους, την υπεράνθρωπη άσκησή τους, αγωνίζονται να ομοιάσουν στους αγγέλους και να αναπληρώσουν το εκπεσόν τάγμα των δαιμόνων. Γι΄ αυτό και η ακολουθία της μοναχικής κουράς φέρει το όνομα: «Ακολουθία του μεγάλου και αγγελικού Σχήματος».

Πηγή: Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος

Τὸ χάρισμα τῶν χαρισμάτων

Εἶναι εὐκαιρία σήμερα, μὲ ἀ­­φορμὴ τὴν ἑορτὴ τῶν ἁγίων ἐνδόξων καὶ θαυματουργῶν Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ, νὰ δοῦμε τὴ ζωὴ αὐτῶν τῶν δύο Ἁγίων καὶ πῶς καλλιέργησαν τὰ ἀνώτερα χαρίσματα στὴ ζωή τους.

1. Ἰατροὶ θαυματουργοὶ

Οἱ ἅγιοι Ἀνάργυροι Κοσμᾶς καὶ Δαμιανὸς ἦταν ἀδέλφια καὶ ἔζησαν στὴ Ρώμη γύρω στὰ τέλη τοῦ 3ου αἰώνα μ.Χ. Πιστοὶ χριστιανοὶ καὶ οἱ δύο, σπούδασαν τὴν ἰατρικὴ ἐπιστήμη μὲ σκοπὸ νὰ ἀφιερώσουν τὴ ζωή τους στὴ διακονία τῶν συνανθρώπων τους. Καὶ πράγματι ἔγιναν λαμπροὶ ἐπιστή­μονες καὶ καταξιωμένοι γιατροί. ­Ὡστόσο τὸ μυστικὸ τῆς ἐπιτυχίας τους δὲν ἦταν οἱ – γιὰ τὰ δεδομένα ἐκείνης τῆς ἐποχῆς – ἄ­­ριστες γνώσεις τῆς ἰατρικῆς ποὺ ἀπέκτησαν, ἀλλὰ ἡ θερμὴ πίστη τους στὸν Θεό. Σὲ κάθε περίπτωση ἀρρώστου ποὺ κατέφευγε σ’ αὐτούς, δὲν παρέλειπαν νὰ ἐπικαλοῦνται τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, τοῦ Ἰατροῦ τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων, κι ἔτσι θεράπευαν κάθε εἴδους ἀσθένεια.

Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὴ σωματικὴ φρόντιζαν καὶ γιὰ τὴν πνευματικὴ ὑγεία τῶν ἀνθρώπων ποὺ τοὺς πλησίαζαν. Δὲν ἔχαναν εὐ­καιρία νὰ μιλοῦν στοὺς ἀσθενεῖς τους γιὰ τὴν ἀληθινὴ πίστη καὶ νὰ τοὺς ὁδηγοῦν στὴ μετάνοια καὶ τὴ σωτηρία. Δικαίως λοιπὸν ψάλλει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία: «Πηγὴν ἰαμάτων ἔχοντες, Ἅγιοι Ἀνάργυροι, τὰς ἰάσεις παρέχετε πᾶσι τοῖς δεομένοις… ἰατρεύ­ον­τες τὰ πάθη τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν», ποὺ σημαίνει ὅτι οἱ Ἅγιοι Ἀνάρ­γυ­­ροι ἔλαβαν εἰδικὴ χάρη ἀπὸ τὸν Θεό, ὥ­­στε νὰ καταστοῦν «πηγὴ ἰαμάτων» καὶ νὰ ­προσ­φέρουν σὲ ὅσους τοὺς παρακαλοῦσαν τὴν «ἴασιν ψυχῆς τε καὶ σώματος».

Ἦταν λοιπὸν ἡ θερμὴ πίστη τους στὸν Θεὸ καὶ ἡ βαθιὰ ταπείνωσή τους οἱ ἀρετὲς ἐκεῖνες, ποὺ τοὺς κατέστησαν ἄξιους γιὰ νὰ λάβουν τὸ χάρισμα τῶν ἰάσεων καὶ μὲ αὐ­τὸ νὰ βοηθοῦν πολλοὺς ἀνθρώπους. Ναί! Ἔκαναν θαύματα! Ὡστόσο, ὅσο κι ἂν ἀκούγεται μεγάλο κι ἐντυπωσιακὸ αὐτό, δι­έθεταν καὶ κάποιο ἄλλο χάρισμα ἀκόμη ἀνώ­τερο, τὸ ὁποῖο θά δοῦμε στὴ συνέχεια.

2. Καὶ ἀνάργυροι

Ἡ φήμη τῶν ἁγίων Ἀναργύρων σύντομα ἐξαπλώθηκε στὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης καὶ ἄνθρωποι ἀπ’ ὅλο τὸν κόσμο ἔρχονταν νὰ τοὺς συναντήσουν στὸν τόπο ὅπου διέμεναν κοντὰ στὴ Ρώμη, γιὰ νὰ ζητήσουν τὶς προσευχές τους ἀλλὰ καὶ τὴ θεραπεία διαφόρων νοσημάτων. Ἦταν κάτι τὸ ἐκπληκτικό! Μέρα νύχτα οἱ δύο ἀδελφοὶ γιατροὶ δὲν ἔπαυαν νὰ προσφέρουν τὶς ὑπηρεσίες τους σὲ καθέναν ποὺ τοὺς ζητοῦσε βοήθεια. Τὸ πιὸ ἐκπληκτικὸ ὅμως δὲν εἶναι τὰ ἀναρίθμητα θαύματα ποὺ ἔκαναν ἀλλὰ ἡ ἀνιδιοτελὴς ἀγάπη τους. Διότι παρεῖχαν τὴ θεραπεία σὲ ὅλους δωρεάν! Γι’ αὐτὸ ἄλ­λωστε τοὺς ἐδόθη καὶ ἡ ἐπωνυμία «Ἀνάργυροι», ποὺ τοὺς συνοδεύει ἀπὸ τότε ὡς τιμητικὸς τίτλος, ἐπειδὴ δὲν δέχονταν χρήματα γιὰ τὶς ὑπηρεσίες ποὺ προσέφεραν. Τί θαυμαστό! Ἐπιστήμονες αὐτοί, καὶ ὅμως ἔθεσαν ὅλα τὰ χαρίσματα καὶ τὶς ἐπιτυχίες τους στὴ διακονία τῆς ἀγάπης!

Τελικὰ αὐτὸ ἦταν τὸ ἀνώτερο χάρισμα ποὺ ἀπέκτησαν: ἡ ἀγάπη. Ἀγάπη πρὸς ὅ­­­λους, χωρὶς διακρίσεις. Ἀγάπη γνήσια καὶ θυσιαστική. Ἀγάπη σὰν αὐτὴ γιὰ τὴν ὁποία ὁ ἀπόστολος Παῦλος πλέκει τὸ γνωστὸ ὑ­­­­­­­πέροχο ἐγκώμιο ποὺ βρίσκεται στὴν Α΄ πρὸς Κορινθίους ἐπιστολὴ καὶ ἀκούσαμε σήμερα. Ἐκεῖ, ἀνάμεσα στ’ ἄλλα, ἀναφέρεται ὅτι ἡ ἀγάπη «οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς», δηλαδὴ δὲν ἐπιδιώκει τὸ δικό της συμφέρον. Πράγματι! Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἀγαπᾶ δὲν ὑπολογίζει οὔτε κόπο, οὔτε ἔξοδα, οὔτε τὴν προσωπική του ἄνεση, ἀλλὰ προτιμᾶ νὰ θυσιάζεται γιὰ χάρη τῶν ἄλλων. Τέτοια θυσιαστικὴ ἀγάπη εἶχαν οἱ Ἅγιοι Ἀνάργυροι καὶ γι’ αὐτὸ ὁ πανάγαθος Θεὸς τοὺς χάρισε αἰώνια τιμὴ καὶ δόξα!

Πόσα ἔχει νὰ μᾶς διδάξει αὐτὴ ἡ ἀγάπη τῶν ἁγίων Ἀναργύρων! Εἰδικὰ στὴν ἐποχή μας ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ ἀνθρώπους ἀ­­­γάπης καὶ θυσίας. Ὁ καθένας μας ἔχει χαρίσματα ποὺ τοῦ ἔχει δώσει ὁ Θεός. Ἂς μὴν τὰ κρατᾶμε γιὰ τὸν ἑαυτό μας. Ἂς σκεφθοῦμε τρόπους γιὰ νὰ τὰ ἀξιοποιήσουμε βοηθώντας τοὺς ἀνθρώπους γύρω μας ποὺ ἔχουν τόσο πολὺ ἀνάγκη!

«Ἅγιοι Ἀνάργυροι καὶ θαυματουργοί, ἐπισκέψασθε τὰς ἀσθενείας ἡμῶν· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε ἡμῖν», ­ψάλλουμε στὸ Ἀπολυτίκιό τους. Ἂς παρακαλοῦμε λοιπὸν τοὺς ἁγίους καὶ θαυματουργοὺς Ἀναργύρους νὰ πρεσβεύουν στὸν Δωρεοδότη Κύ­­­­ριο, ὥστε κάθε χάρισμα ποὺ μᾶς ­ἔδωσε Ἐ­­κεῖνος νὰ τὸ καλλιεργοῦμε ταπεινά, μὲ τὴ συναίσθηση ὅτι τίποτε δὲν μποροῦμε νὰ κατορθώσουμε χωρὶς τὴ βοήθειά του, καὶ μὲ ἀγάπη πρὸς τοὺς ἀνθρώπους γύρω μας, διότι δὲν ὑπάρχει καλύτερο πράγμα ἀ­­­πὸ τὸ νὰ μοιράζεται κανεὶς τὰ δῶρα τοῦ Θεοῦ μὲ τοὺς ἀδελφούς του.

Πηγή: Ἀδελφότης Θεολόγων «Ὁ Σωτήρ» | https://www.osotir.org/2018/06/26/to-charisma-ton-charismaton/